ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու սցենարն առանց իրատեսական այլընտրանքի լուրջ կորուստներ է ենթադրում
15 Հունվարի 2025, 19:10
«ԵԱՏՄ, թե՞ ԵՄ» օրակարգային դարձած հարցադրման, դրա ներքո ներկայացվող գնահատականներից ու վերլուծություններից զատ, առաջին տեղում, հարցն է, թե որքանո՞վ է այսօր իրատեսական ԵՄ-ին անդամակցությունը: Այսինքն, փաստացի չունենք ԵԱՏՄ-ին ռեալ այլընտրանք:
Ինչ վերաբերում է ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու սցենարի տնտեսական վնասներին, ապա դրանք խիստ տեսանելի և չափելի են: Թերևս որոշ ցուցանիշներ, որոնց թվում ամենաշատը քննարկվածներից մեկն՝ արտաքին առևտրաշրջանառությունը:
Բավական է միայն հիշելը, որ ԵԱՏՄ-ի հետ մեր առևտուրն արտաքին աշխարհի հետ համախառն առևտրի 42.2 %-ն է կազմում: Մինչդեռ ԵՄ-ի հետ՝ ընդհանուրի 7,5 %-ը: Նման պատկեր հատկապես ձևավորվել է վերջին տարիներին, ինչն է՛լ ավելի է մեծացրել կախվածությունը մեկ ուղղությունից:
ԵԱՏՄ-ի տնտեսական դերակատարությունը, սակայն, չի սկսվում և ավարտվում միայն փոխադարձ առևտրով:
Մենք բավական մեծ էներգետիկ կախվածություն ունենք ՌԴ-ից: Ներկրվող ցորենի և ալյուրի գրեթե 100 %-ը հենց ՌԴ-ից է ներմուծվում: Ռազմավարական նշանակության գրեթե բոլոր ապրանքների դեպքում առաջատարը ՌԴ-ն է: Ընդ որում, այդ ամենը Հայաստանին վաճառվում է արտոնյալ գներով՝ հաշվի առնելով ՀՀ-ՌԴ երկկողմ և ԵԱՏՄ-ի մաքսային կանոնները:
Սահմանին Հայաստանին գազ վաճառվում է 165 դոլար 1000 խմ գազի դիմաց, որը տարիներ ի վեր կայուն գին է, ինչն իր հերթին թե՛ դեպի տնտեսություն, թե՛ սոցիալական հարթություն կայունության առանձնահատուկ երաշխիք է:
Այս գնահատականները չեն ենթադրում եվրոպական կամ այլ ուղղություններով համագործակցության խորացման, զարգացման բացառում: Ճիշտ հակառակը, դիվերսիֆիկացիան մեզ խիստ անհրաժեշտ է: Սակայն դա չպետք է լինի եղած հնարավորություններից կտրուկ հրաժարվելու՝ դիմացը հստակ այլընտրանք չունենալու հաշվին:
Հիմա եթերում
