Գևորգ Էմին․ այսօր էլ նրա պոեզիան շարունակում է արդիական մնալ

Բանաստեղծ, թարգմանիչ Գևորգ Էմինը (իսկական անունը՝ Կառլեն Գրիգորի Մուրադյան) ծնվել է 1919 թ. հոկտեմբերի 30-ին Աշտարակ քաղաքում՝ զինվորականի ընտանիքում։ Նրա ճանապարհը դեպի գրականություն հարթ չի եղել։

Էմինն ավարտել է Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի հիդրոտեխնիկական ֆակուլտետը, աշխատել ՀԷԿ-երի շինարարության վրա, մասնակցել Հայրենական մեծ պատերազմին։ Հենց ինժեների ճշգրտությունն ու կյանքի փորձի համադրությունն է դարձել նրա բանաստեղծական ձայնի հիմքը՝ զուսպ, համարձակ, փիլիսոփայական։

Էմինի առաջին հրապարակումները հայտնվել են 1935 թվականին, իսկ 1950-ականներին նա ավարտել է Մոսկվայի գրական ինստիտուտին կից հայ գրողների ստուդիան։

Նրա բանաստեղծությունները քնարական խոստովանություններ չեն, այլ խորհրդածություններ մարդկության, պատմության և հայրենիքի մասին: Նա գրում էր Հայաստանի լեռների ու գետերի, ցավի և արժանապատվության, հիշողության և ժամանակի մասին։ Էմինը այն բանաստեղծներից էր, որը ձևավորել է ժամանակակից հայ պոեզիայի կերպարը՝ զերծ հռետորաբանությունից։

1968–1971 թվականներին նա եղել է «Լիտերատուրնայա Արմենիա» ամսագրի գլխավոր խմբագիրը։ Այդ տարիներին ակտիվորեն թարգմանել է ռուսական պոեզիան հայերեն և հայկական պոեզիան՝ ռուսերեն։ Նրա ստեղծագործությունները նույնպես թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով՝ անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն և այլն։ Այսպիսով, Էմինը մշակութային կամուրջ է դարձել Հայաստանի և աշխարհի միջև։ Բանաստեղծն արժանացել է նաև բազմաթիվ պարգևների, այդ թվում՝ Հայկական ԽՍՀ պետական մրցանակի։

Էմինի բանաստեղծական ոճը՝ հակիրճ, ճշգրիտ, գրեթե մաթեմատիկական, միշտ առանձնանում էր։ «Բանաստեղծը պետք է լինի բառի ինժեներ», և նա ամբողջ կյանքում հետևեց այդ սկզբունքին:

Գևորգ Էմինը մահացել է 1998 թվականի հուլիսի 11-ին Երևանում: Նրա ստեղծագործությունը մնում է արդիական՝ որպես ազնիվ, խորքային և ինտելեկտուալ պոեզիայի օրինակ, որը զերծ է ավելորդությունից, բայց միևնույն ժամանակ ընդգրկում է ամեն ինչ։

Բանաստեղծի հիշատակին Երևանում կանգնեցվել է հուշարձան, որը դարձել է ազգային մշակույթում նրա ներդրման նկատմամբ հարգանքի խորհրդանիշ: