Ռուսաստանի հեռանկարները Անդրկովկասում կախված կլինեն նրանից, թե երբ և ինչ պայմաններում կավարտվի հատուկ ռազմական գործողությունն Ուկրաինայում. Սուսլով

Alpha News-ի եթերում Տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոցի Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային քաղաքականության ֆակուլտետի եվրոպական և միջազգային հետազոտությունների կենտրոնի փոխտնօրեն Դմիտրի Սուսլովը մեկնաբանել է Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հեռանկարը, Ադրբեջանի և ԵՄ հարաբերությունների վատթարացումը, Անդրկովկասում Ռուսաստանի հեռանկարները և Արցախում ռուս խաղաղապահների ներկայության հարցը։

Փորձագետի խոսքով՝ երկու խոչընդոտ կա, որի պատճառով խաղաղության պայմանագիրը դեռ չի կնքվել՝ ստորագրման վայրի ընտրությունը և տրանսպորտային հաղորդակցության հարցերը։

«Մոտ ժամանակներս դժվար թե այդ պայմանագիրը ստորագրվի, բայց հեռանկարում լուրջ նախադրյալներ կան այդ գործընթացն ավարտելու համար։ Այսօրվա դրությամբ կա երկու հիմնական խոչընդոտ. Առաջինն այն է, թե որտեղ պետք է ստորագրվի այդ պայմանագիրը, քանի որ Հայաստանը ձգտում է այն ստորագրել արևմտյան որևէ հարթակում, իսկ Ադրբեջանն ու Ռուսաստանը կարծում են, որ պայմանագիրը պետք է ստորագրվի Մոսկվայում ։

Երկրորդ խոչընդոտը տրանսպորտային հաղորդակցությունն է, քանի որ լուրջ տարաձայնություններ կան այն մասին, թե որտեղ, ինչպես և ինչ պայմաններում պետք է տեղի ունենան այդ տրանսպորտային հաղորդակցությունները՝ առաջին հերթին նկատի ունենալով Ադրբեջանի հիմնական տարածքի և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև հաղորդակցությունը։ Այս հարցում մենք տեսնում ենք, որ, ցավոք, հայկական դիրքորոշումը հակադրվում է Ռուսաստանի և Ադրբեջանի դիրքորոշմանը, քանի որ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը, հատկապես Ռուսաստանը, շարժվում են 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության տեքստով։ Իսկ Հայաստանն առաջարկում է նոր տարբերակ, բայց առայժմ այն ձեռնտու չէ Ադրբեջանին։ Եվ ինձ թվում է, քանի դեռ այս երկու հարցերը չեն լուծվել, կարիք չկա խոսել համաձայնագրի ստորագրման մասին»,- նշել է Սուսլովը։

Ինչ վերաբերում է Եվրոպական Միության հետ Ադրբեջանի հարաբերություններին, ապա, փորձագետի խոսքով, նկատվում է քաղաքական հռետորաբանության սրացում ՝ պահպանելով ինտենսիվ առևտրատնտեսական հարաբերությունները:

«Եվրամիությունը չի պատրաստվում որևէ պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի դեմ։ ԵՄ-ն պարզապես չի կարող իրեն թույլ տալ այս պահին հրաժարվել ադրբեջանական գազից։ ԵՄ-ի և Ադրբեջանի միջև առևտրատնտեսական հարաբերությունները կմնան բավականին ինտենսիվ։ Բաքուն շատ լավ հասկանում է, որ Եվրոպական միությունը դժվար թե լուրջ քայլերի դիմի Ադրբեջանի նկատմամբ։

Միևնույն ժամանակ, Ադրբեջանը կարող է իրեն թույլ տալ բավականին կոշտ դիրքորոշում որդեգրել Եվրամիության հետ կապված քաղաքական հարցերի վերաբերյալ և հասկանում է, որ Եվրամիությունը ամեն դեպքում կընդունի այն իրողությունը, որը ստեղծեց Ադրբեջանն իր ռազմական գործողությունների արդյունքում։ Ես նկատի ունեմ Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի վերահսկողության ամբողջական հաստատումը»,- ասել է Սուսլովը:

Փորձագետի խոսքով՝ Անդրկովկասյան տարածաշրջանում Ռուսաստանի հեռանկարները մեծապես կախված կլինեն Ուկրաինայում հատուկ գործողության ավարտից:

«Ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ինչպես, երբ և ինչ պայմաններում դա կավարտվի, արդյոք Ռուսաստանը հաղթող դուրս կգա այս գործընթացից, ինչպես դա կազդի Ռուսաստանի և հետխորհրդային տարածքի նկատմամբ արևմտյան քաղաքականության վրա և այլն։ Քանի դեռ ուկրաինական սուր ռազմական հակամարտությունը շարունակվում է, Հարավային Կովկասում մենք կտեսնենք և՛ անուղղակի պայքար, և՛ պատերազմ։ Ռուսաստանը, բնականաբար, չի կարող իր ողջ ուժերը նետել Հարավային Կովկաս, բայց դա չի նշանակում, որ կհամաձայնի իր թուլացմանը և նման կողմնակի դիտորդի դիրք կգրավի։ Ռուսաստանը պարզապես ելնում է այն իրողություններից, որոնք այսօր գոյություն ունեն։ Ռուսաստանը չի ցանկանում լրացուցիչ սրել հարաբերությունները որևէ մեկի, այդ թվում՝ Հայաստանի հետ», — ընդգծել է Սուսլովը։

Խոսելով Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների ներկայության երկարաձգման մասին՝ փորձագետի խոսքով, դա կլուծվի Բաքվի և Մոսկվայի երկկողմ ձևաչափով։

«Հայաստանը համաձայնել է, որ Լեռնային Ղարաբաղը հանդիսանում է Ադրբեջանի՝ բացառապես ինքնիշխան մասը։ Ըստ այդմ, եթե դա Ադրբեջանի անբաժանելի մասն է, ապա Ադրբեջանի հետ էլ պետք է քննարկել ռուս խաղաղապահների հետագայում մնալու գործընթացը։ Ռուսաստանը կցանկանար, որ այդ խաղաղապահները մնան Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում։ Սա, անշուշտ, տեղում ռուսական անմիջական ներկայության մի մասն է:

Քանի դեռ Ադրբեջանն այս հարցում պահպանում է ոչ թշնամական դիրքորոշում, մենք ելնում ենք նրանից, որ ռուս խաղաղապահները հաստատ կմնան Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում մինչև իրենց մանդատի ավարտը՝ 2025 թվականը։ Մենք արդեն բանակցություններ են վարում 2025 թվականից հետո մնալու համար։ Բայց դա մեծապես կախված կլինի նրանից, թե ընդհանրապես հայ բնակչություն կլինի՞ Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում։ Եթե հայերից ոչ ոք չվերադառնա, և Լեռնային Ղարաբաղը պարզապես աստիճանաբար բնակեցվի ադրբեջանցիներով, ապա ավելի քիչ պատճառներ կլինեն ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտը պահպանելու համար»,- եզրափակել է Սուսլովը։