Երևանը շտապում է համաձայնագիր ստորագրել Բաքվի հետ՝ Արցախի էջը փակելու համար. Մովսես Ղազարյան
11 Սեպտեմբերի 2024, 21:53
Միջազգային հարաբերությունների փորձագետ Մովսես Ղազարյանը Alpha News-ի հետ զրույցում խոսել է Երևանի և Բաքվի միջև բանակցային գործընթացի ակտիվացման, Հայաստանի և Իրանի հարաբերությունների հեռանկարների, ինչպես նաև հայ-ռուսական հարաբերությունների ճգնաժամի մասին։
«Դժվար է կանխատեսել Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղ համաձայնագրի ստորագրման հավանականությունը՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ դա մեծապես կախված է տարածաշրջանային իրավիճակից և երրորդ ուժերից։ Որովհետև Երևանը վերջին տարիներին, Հայաստանի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող բոլոր հարցերի շուրջ, կենտրոնանում է արևմտյան երկրների վրա:
Երևանը շտապում է ստորագրել այս համաձայնագիրը, որպեսզի փակի արցախյան էջը, հայոց պատմության արցախյան շրջանը՝ իր արևմտյան գործընկերոջը հաճոյանալու համար, որ գնա Բրյուսել, Վաշինգտոն և հայտարարի, որ մենք բոլորս լուծել ենք հարցերը և պատրաստ ենք երկարաժամկետ ինտեգրման»,- ասել է Ղազարյանը։
Սակայն Բաքուն, ըստ փորձագետի, այդքան էլ չի շտապում, քանի որ տարածաշրջանային իրավիճակն Ադրբեջանի և Ռուսաստանի Դաշնության երկկողմ հարաբերություններում առավել բարենպաստ է։
«Եվ ընդհանրապես, Ադրբեջանին պետք չէ այդքան շատ շտապել։ Ադրբեջանի համար պոտենցիալ ռիսկերը, եթե խոսենք տարածաշրջանային իրավիճակի մասին, կարող են կապված լինել Իրանի հետ հարաբերություններում առկա դժվարությունների հետ»,- հավելել է նա։
Փորձագետի կարծիքով՝ Ադրբեջանի կողմից ստեղծվող ռիսկերը կարող են շատ բացասական լինել Հայաստանի համար:
«Հայաստանն այժմ թևակոխել է իր պատմության այն շրջանը, որտեղ նրա դիրքերը մեծապես կախված են միջազգային խաղացողներից: Դրանք ոչ միայն ուժի այնպիսի խոշոր կենտրոններ են, ինչպիսիք են Ռուսաստանի Դաշնությունը և Միացյալ Նահանգները, այլև, օրինակ, Անկարան, Թեհրանը և Բաքուն, քանի որ Երևանի համար, ցավոք սրտի, Բաքուն այն ուժային կենտրոններից է, որի վրա պետք է կողմնորոշվել, որովհետև Ադրբեջանի ստեղծած ռիսկերը կարող են շատ բացասական լինել Հայաստանի համար։ Հայաստանը փորձում է զարգացման նոր էջ բացել Արևմտյան երկրների հետ հարաբերություններում»,- ընդգծել է Ղազարյանը։
Հարցին, թե Արևմուտքը պատրա՞ստ է անվտանգության ոլորտում փոխարինել Ռուսաստանին, փորձագետն ասել է, որ Արևմուտքը ռազմական աջակցություն չի ցուցաբերի Հայաստանին։
«Արևմտյան երկրներն ակնկալում են ապահովել Երևանի անվտանգությունը ոչ թե ուղղակի ռազմական աջակցության, այլ ուժերի որոշակի հավասարակշռության ձևավորման միջոցով, որի դեպքում Երևանից առանձնապես ոչինչ չեն հարցնի։ Ինչ վերաբերում է անվտանգության ապահովմանը, այնտեղ չեն մտածում այն կատեգորիաներով, որոնք մենք օգտագործում ենք այստեղ՝ Ռուսաստանի Դաշնությունում ՝ հաշվի առնելով հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների, հայ-թուրքական հարաբերությունների առանձնահատկությունները»,- նշել է Ղազարյանը։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններին, ապա, ըստ քաղաքագետի, շատ բան կախված է միջազգային իրավիճակից:
«Շատ բան կախված է արևմտյան երկրներում տիրող իրավիճակից, տարածաշրջանային իրավիճակից։ Իմ կարծիքով, Երևանի ռազմավարական կուրսն ընդունված է, և սա Մոսկվայից աստիճանական հեռավորության և, ի վերջո, հարաբերությունների խզման կուրսն է։ Իմ կարծիքով, դա, ցավոք, հաստատ է, բայց քանի դեռ Երևանը մինչև վերջ չի ինտեգրվել արևմտյան հանրության երկրների առաջարկած համակարգում, մինչև վերջ չի կարգավորել հարաբերություններն Ադրբեջանի հետ, և պատմության նոր էջ չի բացել Թուրքիայի հետ:
Այսինքն՝ քանի դա տեղի չի ունեցել, Հայաստանը դեռ երկու աթոռի վրա կլինի։ Բացի այդ, Հայաստանում շատ լավ հասկանում են, որ մինչ այս «աջարիացումը» չսկսվի, չի կարելի կտրուկ խզել հարաբերությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ։
Ռուսաստանում, իմ կարծիքով, Երևանի իշխանությունների նկատմամբ ձևավորվում է այնպիսի մոտեցում, որը համեմատելի է Վրաստանի հետ։
Չգիտես ինչու, Հայաստանում շատերն են ընկալում, որ Ռուսաստանի հետ գործընկերությունը նշանակում է լինել խամաճիկի ձևաչափում, բայց դա նույնպես սկզբունքորեն սխալ է։ Ռուսաստանի Դաշնությունը շահագրգռված է ուժեղ գործընկերներով, որոնք կարող են մասամբ ստանձնել քաղաքական գործընթացների և տնտեսական գործընթացների զարգացման պատասխանատվությունը»,- եզրափակել է Ղազարյանը։
Հիմա եթերում
