Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը պետք է դիտարկվի ցեղասպանություն. Le Monde-ի անդրադարձը
05 Սեպտեմբերի 2023, 11:42
Բաքվի կողմից Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին կապող միակ միջանցքի փակումը հսկայական քաղաքական սխալ է և մարտահրավեր միջազգային իրավունքի ամենատարրական նորմերին: Դրա վերականգնումը մարդասիրական պարտավորություն է։ Այս մասին ասված է Լեռնային Ղարաբաղում ահագնացող մարդասիրական ճգնաժամի վերաբերյալ ֆրանսիական հայտնի Le Monde պարբերականի անդրադարձում։
Հոդվածը՝ ստորև․
«Անցնող յուրաքանչյուր օրվա հետ մեծացնում է հումանիտար աղետի վտանգը այն պահից ի վեր, երբ Ադրբեջանի նախագահը որոշեց Լեռնային Ղարաբաղը ենթարկել չափազանց կոշտ շրջափակման: Հայկական զորքերի նկատմամբ տարած հաղթանակից երեք տարի անց Իլհամ Ալիեւը, կարծես, վճռական է պահպանել իր առավելությունը Մոսկվայի միջնորդությամբ հրադադարից հետո տեղակայված ռուսական պասիվ միջամտության ուժերի օգնությամբ:
2022 թվականի դեկտեմբերից ի վեր լարվածությունը կենտրոնացվել է Լաչինի միջանցքի ՝ Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի միջև մնացած միակ կապող օղակի շուրջ։ Անցակետերի տեղադրումից հետո, պաշտոնապես անվտանգության նկատառումներից ելնելով, Ալիևի ռեժիմը հուլիսին փակել էր մայրուղին ՝ արգելելով Կարմիր Խաչի Միջազգային Կոմիտեի ՝ վերջին միջազգային մարդասիրական կազմակերպության մուտքը Լեռնային Ղարաբաղ: Այնտեղ գոյատևում է ավելի քան 120 000 հայ։
Անամոթաբար օգտագործելով սովի և զրկանքների զենքը, այդ թվում նաև դեղորայք մատակարարելու համար, Բաքուն ցանկանում է ստիպել Լեռնային Ղարաբաղի հայերին հուսահատությունից դիմել Ադրբեջանին: Տանջված հողի վրա համատեղ ապրելու դժվար ճանապարհ փնտրելու փոխարեն, ադրբեջանական վարչակարգն այդ հայերին առաջարկում է անհնարին ընտրություն ՝ հպատակեցում, մինչդեռ Ադրբեջանում նրանց ատում են:
Միջազգային պասիվություն
Ադրբեջանի նախագահի անզիջում դիրքորոշումը հսկայական քաղաքական սխալ է, որն ուժեղացնում է ատելությունը։ Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը նույնպես, եւ առաջին հերթին, մարտահրավեր է միջազգային իրավունքի ամենատարրական նորմերին։ Աչք փակելով դեռևս փետրվարին ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանի կողմից արված նախազգուշացումների վրա՝ Ալիևն իրեն լուրջ մեղքի տակ է դնում։ Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոն արդեն ահազանգել է ՝ օգոստոսին հրապարակված զեկույցում հայտարարելով, որ “Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող 120 հազար հայերի նկատմամբ ցեղասպանությունը շարունակվում է”: Բաքուն վիրավորված է, բայց ՄԱԿ-ի 1948 թվականի կոնվենցիան ասում է, որ “խմբի կողմից կյանքի այնպիսի պայմանների կանխամտածված ստեղծումը, որոնք նախատեսված են նրա լրիվ կամ մասնակի ֆիզիկական ոչնչացման համար, պետք է դիտարկվի որպես ցեղասպանություն”:
Սպառնալիքի լրջությունն էլ ավելի ցավալի է դարձնում ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի անարդյունավետությունը, որը հավաքվել էր օգոստոսի 16-ին՝ առանց որևէ որոշում կայացնելու: Այս անօգնականությունն առավել ևս դատապարտելի է՝ հաշվի առնելով, որ շրջափակման վերացումը Մոսկվայի և Վաշինգտոնի միջև կոնսենսուսի մի քանի ոլորտներից մեկն է: Պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը և նրա ռուս գործընկեր Սերգեյ Լավրովը նմանատիպ արտահայտություններով վերջին ամիսներին կոչ էին անում վերականգնել Լաչինի միջանցքի աշխատանքը։
Միջազգային այդ պասիվությունը կամ անտարբերությունը չափազանց երկար տևեց։ Լաչինի միջանցքի աշխատանքի վերսկսումը մարդասիրական պարտավորություն է։ Բաքուն պետք է հասկանա, որ շրջափակման պահպանումը միայն կուժեղացներ անկայունությունը, որից առանց այդ էլ տարածաշրջանն արդեն չափից շատ է տուժել»։
Հիմա եթերում
