ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի դուրս գալը չի հանգեցնի Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների ողջ համակարգի փլուզմանը. Ֆյոդոր Լուկյանով

«Ռուսաստանը գլոբալ քաղաքականության մեջ» ամսագրի գլխավոր խմբագիր, «Արտաքին և պաշտպանական քաղաքականության խորհուրդ» ոչ կառավարական կազմակերպության նախագահ Ֆյոդոր Լուկյանովը Alpha News-ին մեկնաբանել է Հայաստանի դուրս գալը ՀԱՊԿ-ից և Հայաստանի կողմնորոշման հեռանկարը դեպի Արևմուտք:

Փորձագետի խոսքով՝ առավել կարևոր հարցը Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի գտնվելն է, եթե Հայաստանի ղեկավարությունը առաջարկի դադարեցնել ռազմաբազայի տեղակայումը, ապա դա կարող է լուրջ շրջադարձային կետ դառնալ Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում:

«Նախաձեռնությունն այն ամենին, ինչ կատարվում է հիմա, այնուամենայնիվ, գալիս է հայկական կողմից։ ՀԱՊԿ-ից դուրս գալը, կարծում եմ, դատելով հայտարարություններից, և նույնիսկ հայտարարություններից բացի, տրամաբանորեն, դա, ընդհանուր առմամբ, արդեն տեղի ունեցած փաստ է այն պարզ պատճառով, որ Հայաստանին ՀԱՊԿ-ն ընդհանրապես պետք չէ։ Նախկինում դա խորհրդանշական նշանակություն ուներ, իսկ հիմա այն այլևս կարևոր չէ։ Իսկ անվտանգության տեսանկյունից հարաբերությունները կառուցվել են Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև, այլ ոչ թե Հայաստանի և ՀԱՊԿ-ի, ուստի ՀԱՊԿ-ից դուրս գալը, ինձ թվում է, չի հանգեցնի հարաբերությունների ողջ համակարգի փլուզմանը։ Չնայած, իհարկե, ցանկացած գործընկերային կապ նրանք կկապեն։

Ավելի կարևոր հարց է Հայաստանի տարածքում ռուսական ռազմաբազայի տեղակայումը։ Քանի դեռ մենք հստակ հայտարարություններ չենք լսել, ընդհակառակը, Հայաստանի ղեկավարությունն ավելի շատ խոսում է այն մասին, որ այդ հարցը չի քննարկվում և չարժե։ Բայց դա, իհարկե, շատ ավելի խորհրդանշական բան կլինի, եթե, ասենք, հայկական ղեկավարությունը առաջարկի դադարեցնել բազայի տեղակայումը։ Սա կարող է լուրջ շրջադարձային կետ լինել հարաբերություններում: Այդ դեպքում նույնիսկ ֆորմալ-դաշնակցային հարաբերությունները դադարում են և սկսվում են ինչ-որ այլ հարաբերություններ, որոնք մենք դեռ չգիտենք»,- ասել է Լուկյանովը։

Փորձագետի խոսքով՝ հայկական քաղաքականության արևմտյան վեկտորն այնքան էլ պարզ չէ՝ հաշվի առնելով, որ Հայաստանը սահմանակից է ՆԱՏՕ-ին, և ստացվում է, որ Հայաստանի համար Արևմուտքը Թուրքիան է։

«Ինչ վերաբերում է բուն Հայաստանի քաղաքականությանը, ապա Հայաստանի ղեկավարության հայտարարությունները քիչ բան են հստակեցնում, քանի որ դեպի Արևմուտք կողմնորոշումը մի շարք խորհրդանշական ժեստերի առումով, որոնք անում են հայ պաշտոնյաները՝ կապված Ուկրաինայի, Բելառուսի և այլնի հետ, ազդանշան է, որը հասկանալի է, բայց հարցն այն է, թե ինչ կլինի հետո։

Արդյոք այդ հարաբերությունները կզարգանան ինչ-որ ուղղությամբ, կլինի՞ Արևմուտքի հետ կապերի պաշտոնականացում։ Եվ այստեղ օբյեկտիվ խնդիր է առաջանում, քանի որ ես իրականում չեմ հասկանում, թե որն է հայկական քաղաքականության արևմտյան վեկտորը, քանի որ Արևմուտքը անջատված է Հայաստանից, Հայաստանը սահմանակից չէ Եվրամիությանը։ Հայաստանը սահմանակից է ՆԱՏՕ-ին:

Բայց հետո պարզվում է, որ իրականում Հայաստանի համար Արևմուտքը Թուրքիան է։ Եթե մենք խոսում ենք Թուրքիայի հետ հարաբերությունների որակական փոփոխության և, այսպես ասած, դրանք սերտ գործընկերության վերածելու մասին, ինչո՞ւ ոչ։ Պատմության մեջ ամեն ինչ պատահում է: Իսկ նման որոշումը, եթե կայացվել է, մի շարք հիմնավորումներ ունի։

Բայց կա միայն մեկ հարց՝ բարոյական և էթիկական ի՞նչ հիմքերի վրա է կառուցվելու այդ գործընկերությունը, և արդյոք երբևէ գոնե որոշակի վստահություն կլինի այնտեղ։ Բայց եթե, ասենք, Թուրքիայի հետ մերձեցման փորձ արվի, ինձ թվում է, որ այդ դեպքում հենց Հայաստանի ղեկավարությունը, ինչ էլ որ մտածի Ռուսաստանի մասին, ընդհանրապես պետք է պահպանի ռուսական ներկայությունը, թեկուզ որպես նվազագույն երաշխիք։ Դե, իսկ թե ինչ որոշում կկայացվի, դա, իհարկե, Երևանի սուվերեն գործն է»,- ասել է Լուկյանովը։