Հենրիկ Հովհաննիսյան. ռեժիսոր, ով կյանքը վերածում էր կինոյի

Հենրիկ Հովհաննիսյանն այն հազվադեպ ռեժիսորներից է, ում կենսագրությունն ինքնին հիշեցնում է սցենար՝ սրընթաց, հագեցած, անսպասելի շրջադարձերով լի։ Ծնվել է 1918 թ․ սեպտեմբերի 1-ին Երևանում։ Ստեղծագործական ուղին սկսել է որպես դերասան Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնում, բայց շուտով հասկացել է, որ իր կոչումը կադրից դուրս է։

Նրա կյանքի ամենավառ դրվագներից մեկը տեղի է ունեցել 1940-ականների սկզբին, երբ աշխատում էր որպես պահակ «Սոյուզդետֆիլմ» կինոստուդիայում։ Մի անգամ նա թույլ չի տվել խորհրդային կինոյի վարպետ Սերգեյ Գերասիմովին մտնել տարածք՝ վկայականի բացակայության պատճառով։ Կոնֆլիկտի փոխարեն հրաշք է տեղի ունեցել. Գերասիմովը՝ տպավորված երիտասարդ հայ տղայի սկզբունքայնությամբ և կազմակերպչական հմտություններով, նրան հրավիրել է աշխատել որպես ռեժիսորի օգնական։ Այսպես սկսվել է նրա կարիերան կինոյում, նախ՝ «Մոսֆիլմ»-ում, ապա Գորկու անվան ստուդիայում։

Հովհաննիսյանը ոչ միայն տաղանդավոր էր, այլև սրամիտ։ Համառուսական պետական ինստիտուտում մարքսիզմ-լենինիզ առարկայից նրա քննությունները դարձան լեգենդար. նա դրանք վերածեց թատերական ներկայացման՝ արտիստորեն ապացուցելով «բոլշևիկների ճշմարտացիությունը» և շփոթության մեջ գցելով դասախոսներին։ Չնայած դրան՝ նա էքստեռն ավարտեց ինստիտուտը, իսկ նրա դիպլոմային աշխատանքը դարձավ «Տիկնայք» ֆիլմը, որը նկարահանվել էր Լև Կուլիջանովի հետ համատեղ։

«Երեք գումարած երկու» (1962թ․) ֆիլմը դարձավ նրա այցեքարտը։ Ղրիմի լողափին երկու աղջիկների և երեք տղաների հանդիպման մասին թեթև կատակերգությունը վերածվեց մշակութային ֆենոմենի։ Նկարահանման հրապարակում մթնոլորտն այնքան թեթև էր, որ դերասաններն այն հիշում էին որպես տոն, այլ ոչ թե աշխատանք։ Հովհաննիսյանը կարողանում էր ստեղծել վստահության և ազատության մթնոլորտ, որտեղ ծնվում էին իսկական զգացմունքներ և կենդանի հումոր։

Նա նկարահանել է ընդամենը մի քանի ֆիլմ, բայց դրանցից յուրաքանչյուրը դարաշրջանի ճշգրիտ դիմանկարն է։ Նրա աշխատանքները պարզապես կինո չեն, այլ խորհրդային իրականության արտացոլում՝ լի երազանքներով, հեգնանքով և մարդկային ջերմությամբ։