Մաեստրոն Երուսաղեմից. Օհան Դուրյանի ճանապարհը դեպի հայկական բեմ

Օհան Դուրյանը բացառիկ կերպար է Հայաստանի և աշխարհի երաժշտական պատմության մեջ։ Ծնվել է 1922 թ. սեպտեմբերի 8-ին Երուսաղեմում՝ բազմազավակ հայ ընտանիքում: Վաղ տարիքից դրսևորել է արտասովոր երաժշտական զգայունություն։ Նրա ճանապարհը դեպի դիրիժորական վահանակը սկսվել է ֆլեյտայից, որը նա առաջին անգամ տեսել է Նազարեթի գիշերօթիկ հաստատությունում: Նա եղել է աշակերտներից միակը, ով սովորել է ֆլեյտա նվագել։

Օհան Դուրյանը սովորել է Երուսաղեմի կոնսերվատորիայում, ապա ուսումը շարունակել է Փարիզում և Վիեննայում։ Նրա հաղթական ելույթը 1947 թ. Փարիզի Պալե դե Շայոյում (Palais de Chaillot) բացել է դռները դեպի միջազգային կարիերա։ Հերբերտ ֆոն Կարայանն անձամբ նրան հրավիրել է համագործակցելու, և շուտով Դուրյանը ղեկավարել է Բեռլինի և Վիեննայի ֆիլհարմոնիայի նվագախմբերը։

Այնուամենայնիվ, չնայած արտասահմանում ճանաչմանն ու հաջողությանը, մաեստրոն ձգտում էր դեպի իր պատմական հայրենիք՝ Հայաստան։

1957 թ. նա առաջին անգամ ժամանել է ԽՍՀՄ, իսկ շուտով դարձել է Հայաստանի ֆիլհարմոնիայի, այնուհետև՝ օպերայի և բալետի թատրոնի գլխավոր դիրիժոր։ Նա հիմնադրել է Հայկական ռադիոյի և հեռուստատեսության սիմֆոնիկ նվագախումբը, ակտիվորեն խթանել հայկական երաժշտությունը: Եղել է խորհրդային կոմպոզիտորների բազմաթիվ ստեղծագործությունների առաջին մեկնաբանը։ Նրա ոճն առանձնանում էր էմոցիոնալ արտահայտչականությամբ, ներքին կենտրոնացվածությամբ և արտիստիզմով:

Հայաստանի անկախացումից հետո Դուրյանը կրկին վերադարձել է հայրենիք, սակայն 2001 թ. լքել է երկիրը և գլխավորել Մոսկվայի սիմֆոնիկ նվագախումբը, ինչպես նաև ստացել է Ֆրանսիայի քաղաքացիություն։ Իր կյանքի ընթացքում նա ղեկավարել է ավելի քան 110 սիմֆոնիկ և օպերային նվագախմբեր՝ արժանանալով ամենաբարձր պարգևների ու կոչումների թե’ հայրենիքում, թե արտերկրում, այդ թվում՝ Ֆրանսիայի Գրականության և արվեստի ասպետի բարձրագույն կոչմանը։

Օհան Դուրյանը կյանքից հեռացել է 2011 թ. հունվարի 6-ին։ Հուղարկավորվել է Երևանի Կոմիտասի անվան պանթեոնում։ Մաեստրոն թողել է ոչ միայն երաժշտական ժառանգություն, այլև արվեստի և հայրենիքի հանդեպ անձնուրաց նվիրվածության օրինակ։