Մանուկ Բարիքյան. ջութակահար՝ երկու աշխարհների միջև

Մանուկ Բարիքյանը բրիտանահայ նշանավոր ջութակահար է, ում կյանքն ու ստեղծագործությունը կամուրջ են դարձել Արևելքի և Արևմուտքի, հայ ժողովրդի ողբերգական պատմության և եվրոպական երաժշտական ավանդույթի միջև։

Ծնվել է 1920 թ․ սեպտեմբերի 15-ին Մերսինում (Կիլիկիա)՝ Ադանայից գաղթածի ընտանիքում։ Մանկությունն անցկացրել է Կիպրոսում, որտեղ սկսել է ջութակ նվագել իր ազգակցի՝ հայտնի երաժիշտ և մանկավարժ Վահան Բեդելյանի ղեկավարությամբ։ 1936 թ․ տեղափոխվել է Լոնդոն, որտեղ սովորել է «Trinity College of Music» քոլեջում՝ Լուիս Պեչակիի մոտ։

Որպես մենակատար նրա դեբյուտը տեղի է ունեցել 1947 թ․ Լիվերպուլում, իսկ արդեն 1949 թ․ ելույթ է ունեցել Լոնդոնի «Royal Albert Hall»-ում։ Բարիքյանը եղել է բրիտանական առաջատար նվագախմբերի՝ Լիվերպուլի ֆիլհարմոնիկ, Լոնդոնի ֆիլհարմոնիկ, English Opera Group-ի և Yorkshire Sinfonia-ի կոնցերտմեյստերը։ Նա ակտիվորեն նվագել է կամերային անսամբլներում, ստեղծել դուետներ և տրիոներ, այդ թվում՝ դաշնակահար Բերնարդ Ռոբերթսի և թավջութակահար Ամարիլիս Ֆլեմինգի հետ։

1957 թվականից Բարիքյանը սկսել է հաջող մենակատարի կարիերա՝ ելույթ ունենալով Եվրոպայում, Մերձավոր Արևելքում, Կանադայում և Հայաստանում։ Նրա այցը Խորհրդային Հայաստան հատկապես նշանակալից էր. ելույթներ է ունեցել Երևանում, որտեղ նրան դիմավորել են որպես հայկական սփյուռքի ներկայացուցչի, ով կարողացել էր միջազգային ճանաչում ձեռք բերել։ Այդ համերգները ոչ միայն երաժշտական իրադարձություն էին, այլև մշակութային վերադարձի ակտեր. Բարիքյանի ջութակը հնչում էր որպես հիշողության և սերունդների կապի ձայն։

Նա եղել է Manchester Camerata-ի երաժշտական տնօրենը (1980–1984 թթ.) և նկարահանվել է մի քանի ֆիլմերում, այդ թվում՝ «Music for You» և «King of Norway»։ Որպես մանկավարժ խորը հետք է թողել բրիտանական երաժշտական դպրոցում՝ դասավանդելով Լոնդոնի Թագավորական քոլեջում և Երաժշտական ակադեմիայում։ Շատ անգլիացի կոմպոզիտորներ ստեղծագործություններ են գրել հատուկ նրա համար՝ ոգեշնչված նրա նուրբ տեխնիկայով և մաքուր, արտահայտիչ հնչողությամբ։

1957 թ․ ամուսնացել է երաժիշտ և գրքավաճառ Դայանա Կարբատի հետ, ունեցել են երկու զավակ։

Մանուկ Բարիքյանը մահացել է 1987 թ․ դեկտեմբերի 24-ին Օքսֆորդում՝ սրտի կաթվածից։ Նրա մահվան օրը «BBC2»-ը ցուցադրել է նրա վերջին մենահամերգը:

Բարիքյանը մնաց հիշողության մեջ որպես արտիստ, ում ջութակը խոսում էր ցավի, գեղեցկության և արժանապատվության լեզվով։ Նրա արվեստը մշակութային ժառանգություն է, որը շարունակում է հնչել։