Մետաքսե․ պոեզիա և ծառայություն ժողովրդին

Բանաստեղծուհի Մետաքսե Պողոսյանը ծնվել է 1926 թվականի դեկտեմբերի 23-ին՝ Արթիկի շրջանի Եգանլար գյուղում (ներկայում՝ Շիրակի մարզի Արևշատ գյուղ)։ Նա վաղ տարիքում կորցրել է ծնողներին և մեծացել Գյումրու մանկատանը։ 1952 թվականին ավարտել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական ինստիտուտը, իսկ 1958 թվականին՝ Մոսկվայի Գորկու անվան գրականության ինստիտուտը։

Նրա կյանքի ուղին առանձնահատուկ էր։ Որոշ ժամանակ աշխատել է որպես նավաստի «Լիպեցկ» շոգենավում, եղել է Եգիպտոսում և Ալբանիայում։ 1963 թվականից դարձել է Հայաստանի գրողների միության անդամ։ Նրա նախաձեռնությամբ 1981 թվականին Արևշատում կառուցվել է Մշակույթի տունը, իսկ 2001 թվականին վերականգնվել է Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։ Սպիտակի երկրաշարժի ժամանակ նա ակտիվորեն աջակցել է տուժածներին և որբերին։ 2006 թվականին Արևշատի դպրոցը կոչվել է նրա անունով։

1989-1991 թվականներին զբաղեցրել է Հայաստանի Մայրության հիմնադրամի փոխնախագահի պաշտոնը, իսկ Արցախյան պատերազմի տարիներին ստեղծել է ազատամարտիկներին օգնող հանձնախումբը և ղեկավարել արցախյան պատերազմում զինվորների աջակցության հանձնաժողովը։

Մետաքսեն ավելի քան երեսուն գրքերի հեղինակ է։ Դրանց թվում են՝ «Զգույշ, սիրտ է», «Սերը հավատ է», «Արցունքները չեն ծերանում», «Հազար ու մի սեր», «Երբ ես գալու, Տեր» գրքերը։ 1995 թվականին նա հրատարակել է «Շամիրամ» պոեմը։ Երեխաների համար գրել է «Մաքրասեր Լիլիթը», «Լիլիթը և բադիկները», «Աչիկի և Վաչիկի զրույցը» գրքերը։

Նա թարգմանել է Բելլա Ախմադուլինայի, Միրոսլավ Վալեկի, Թուդոր Արգեզիի, Սլավկա Մանևայի գործերը։ Մետաքսեի բանաստեղծություններն էլ թարգմանվել են անգլերեն, գերմաներեն, իսպաներեն, իտալերեն, չեխերեն, մակեդոներեն, լեհերեն, բուլղարերեն, ռուսերեն, սերբերեն և այլ լեզուներով։ Նա մասնակցել է միջազգային փառատոնների՝ ներկայացնելով հայկական պոեզիան։

Մետաքսեի կյանքի առանձնահատուկ դրվագներից մեկը կապված է 1985 թվականին Իտալիա կատարած ուղևորության հետ։ Սիրակուզա քաղաքում նա ունեցել է տեսիլք, որը ոգեշնչել է նրան ստեղծելու «Ամենափրկիչ», «Հովհաննես Մկրտիչը» և «Աստծո տեսիլքը» պոեմները։ 2003 թվականին նա այդ ստեղծագործությունները ուղարկել է Վատիկան, և Հռոմի Պապ Հովհաննես Պողոս Երկրորդը պատասխան նամակում նշել է, որ իր աղոթքներում հիշելու է բանաստեղծուհու անունը:

1990 թվականին նրա բանաստեղծություններից մեկն ընդգրկվել է Նյու Յորքում հրատարակված «Բոլոր դարերի ու ժամանակների բանաստեղծուհիները սիրո մասին» հատընտիրում։ 3000 հեղինակներից ընտրվել էին միայն 197-ը, և Մետաքսեի անունը հայտնվել էր Սաֆոյի, Աննա Ախմատովայի և Էմիլի Դիքինսոնի կողքին։

Մետաքսեն վախճանվել է 2014 թվականի օգոստոսի 10-ին՝ Երևանում։ Թաղված է քաղաքային պանթեոնում։ Նա թողել է հարուստ ժառանգություն, որը միավորում է պոեզիան, հասարակական գործունեությունն ու հոգևոր ծառայությունը։ Նրա կյանքը դարձել է օրինակ, թե ինչպես բառերը կարող են լինել ոչ միայն արվեստ, այլև հենարան դժվարին ժամանակներում։
Նրա կյանքը դարձել է վառ օրինակ այն բանի, թե ինչպես խոսքը կարող է լինել ոչ միայն արվեստ, այլև ուժ, որը դժվարին ժամանակներում աջակցում է ժողովրդին։