Միքայել Արուտչյան. նկարիչ, ով թատրոնին գույն հաղորդեց

Միքայել Ավետիքի Արուտչյանը ծնվել է 1897 թ. հուլիսի 18-ին Շուշիում՝ քաղաք, որտեղ յուրաքանչյուր քար շնչում էր հայկական մշակույթով։ Նրա ուղին դեպի արվեստ սկսվել է Սարատովում, ապա շարունակվել Փարիզում՝ Կոլարոսի ակադեմիայում, որտեղ նա ներշնչվել է եվրոպական մոդեռնիզմի ոգով։

Երևան է տեղափոխվել է 1925 թվականին և հետագայում դարձել հայկական թատերական-դեկորատիվ արվեստի հիմնադիրը։

1928-1939 թթ. Արուտչյանը եղել է Սունդուկյանի անվան թատրոնի, իսկ այնուհետև՝ Սպենդիարյանի անվան Օպերայի և բալետի թատրոնի գլխավոր նկարիչը։ Նա ձևավորել է ավելի քան 100 ներկայացում, որոնց թվում են «Խռովություն», «Ֆիգարոյի ամուսնությունը», «Ամպրոպ», «Օթելլո»։

Արուտչյանն առաջիններից էր, ով ավանգարդի և կոնստրուկտիվիզմի սկզբունքները տեղափոխեց հայկական բեմ։ Նա շարունակել է Գեորգի Յակուլովի նորարարական ավանդույթները, արմատապես վերափոխել հայ թատրոնի բեմական մշակույթը։

Նա նաև աշխատել է կինոյում, մասնակցել է «Խասփուշ» (1928), «Պեպո» (1935), «Դավիթ Բեկ» (1944) ֆիլմերի ստեղծմանը։ 1939 թ. դարձել է ԽՄԿԿ անդամ և պարգևատրվել Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով՝ հայկական արվեստի զարգացման գործում ունեցած ավանդի համար։

1949 թ. ապրել է Մոսկվայում, որտեղ դարձել է Հայկական ԽՍՀ տաղավարի գլխավոր նկարիչը Ժողովրդական տնտեսության նվաճումների ցուցահանդեսում: Նա ձևավորել է նաև գրքեր, կինոնկարներ, կինոազդագրեր։

Միքայել Արուտչյանը մահացել է 1961 թ. հունիսի 9-ին և թաղվել Մոսկվայի հայկական գերեզմանատանը։ Նրա ժառանգությունը ոչ միայն հարյուրավոր էսքիզներ և դեկորացիաներ են, այլև բեմական մտածողության մի ամբողջ դպրոց, որտեղ թատրոնը պարզապես բեմ չէ, այլ արվեստի տարածք։