Արդյունաբերության պոտենցիալը ՀՀ-ում նվազել է
20 Հոկտեմբերի 2025, 18:00
Հայաստանի արդյունաբերությունն՝ այն, ինչ արտադրվում է երկրում, շարունակում է անկումային մնալ: Տևական այդ անկումը շատ հաճախ մեկնաբանվում է որպես որոշակի օրինաչափ երևույթ՝ պայմանավորված արտաքին (ոսկու) գործոնի չեղարկմամբ, ինչի արդյունքում մեր արդյունաբերությունը մոտենում է իր պոտենցիալին:
Այսպիսով, 2025թ. հունվար-օգոստոսին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ արդյունաբերության ծավալները կրճատվել են -7.8%-ով (տե՛ս նկար 1.): Ընդ որում, կրճատվել է թե՛ հանքարդյունաբերությունը (-0,8%), թե՛ մշակող արդյունաբերությունը (-13.2%): Իրական է, անշուշտ, պնդումը, որ այս անկման առանցքում ոսկու վերաարտահանման չեղարկումն է: Բայց արդյոք դա միայն այդ հանգամանքով է պայմանավորված, թե՞ կա անհանգստության առիթ:
Նկար 1.
Դիտարկենք մեկ օրինակով: Չնայած ընդհանուր արդյունաբերության անկմանը, սննդի արդյունաբերությունն աճ է գրանցում: Թվում է, թե ուրախալի հանգամանք է, բայց իրականում՝ միայն առաջին հայացքից:
Նկար 2.
Ինչո՞վ է դա պայմանավորվում: Սննդի արդյունաբերության՝ 2025թ-ի տվյալներն ուսումնասիրելիս (տե՛ս նկար 2.) նկատում ենք անընդհատ աճ: Բայց այստեղ կան մի քանի խնդիրներ: Նախ, տարվա սկզբի համեմատ աճի տեմպը նվազել է (հունվար-փետրվարին՝ +6,6 %, հունվար-օգոստոսին՝ 3,8%): Եթե առաջնորդվենք այն գնահատականով, որ արդյունաբերությունը մոտենում է պոտենցիալին, ապա արդյոք պոտենցալը սննդի արդյունաբերության աճի տեմպի դանդաղո՞ւմն է, և խնդիր չէ՞ դա:
Մյուս կողմից, այս տարվա բոլոր ժամանակաշրջաններում արձանագրված աճը նախորդ տարվա անկումների համեմատ է: Դա նշանակում է, որ այս տարվա աճը բացարձակ արժեքով այնքան չէ, որքան վիճակագրությամբ է երևում:
Եվ ի վերջո, նույն սննդի արդյունաբերության ներքո առանձին ապրանքախմբերի արտադրության ծավալների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս որոշ ապրանքների թողարկման ծավալների կրճատում: Օրինակ, մակարոնեղենն անկումային է և այսօր նկատվում է մակարոնեղենի գնաճ: Այսինքն՝ արտադրության ծավալների կրճատումն ուղեկցվում է թանկացմամբ: Բացի այդ, արտադրվում, ինչպես նաև արտահանվում է ավելի քիչ քանակով կոնյակ, ինչը մեզ համար կարևոր նշանակության արտահանելի ապրանք է:
Հետևաբար, արդյուբաներության վիճակագրության մանրամասն ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս ոչ թե վերադարձ դեպի իրական պոտենցիալ, այլ վկայում է արտադրության պոտենցիալի անկման մասին:
Հիմա եթերում
