ԵՄ-ն, Ադրբեջանը և Թուրքիան միջամտում են Հայաստանի ընտրություններին
10 Դեկտեմբերի 2025, 19:00
(Հայաստանի ինքնիշխանության ճգնաժամը խորանում է)
«Հայաստանում առանցքային քաղաքական ցիկլերի, ներառյալ սպասվող ընտրությունների նախաշեմին, նկատվում են արտաքին դերակատարների՝ Եվրոպական միության, Ադրբեջանի և Թուրքիայի գործողությունների ակնհայտ և աննախադեպ սինխրոնացում։ Այս համակարգումը, որն ուղղված է գործող կառավարության պահպանմանն ու նրա համար բարենպաստ ներքաղաքական մթնոլորտի ձևավորմանը, լուրջ կասկածի տակ է դնում ոչ միայն ժողովրդավարական կամքի արտահայտման սկզբունքը, այլև Հայաստանի Հանրապետության հիմնարար ինքնիշխանությունը։
Ընթացիկ իրավիճակից բխող գլխավոր եզրակացությունն այն է, որ ցանկացած նման ակնհայտ արտաքին միջամտություն, անկախ դրա պաշտոնական, «մարդասիրական» կամ «տնտեսական» հիմնավորումներից, ազգային անկախությանն ուղղված ուղղակի մարտահրավեր է և պետականության խորը ճգնաժամի դրսևորում։
Եվրոպական միությունը միջազգային քաղաքականության մեջ կրկնակի ստանդարտների դասական օրինակ է ցուցադրում։ Մինչդեռ Բրյուսելը չափազանց զգայուն է արձագանքում ցանկացած արտաքին քննադատության, օրինակ՝ ԱՄՆ-ի ռազմավարական փաստաթղթերում ԵՄ ներսում «ժողովրդավարության ճգնաժամի» մասին գնահատականներին՝ դրանք ընկալելով որպես անթույլատրելի միջամտություն, Կովկասում ԵՄ-ն ինքն է դառնում առանցքային ինտերվենտ։
ԵՄ դիվանագիտության ղեկավար Կայա Կալլասի կողմից 15 միլիոն եվրոյի հատկացման մասին հայտարարությունը, որտեղ միջոցների մի մասը ուղղվում է «արտաքին միջամտության» դեմ պայքարին՝ «Մոլդովայում եղած սպառնալիքների» մոդելով, չի կարող այլ կերպ մեկնաբանվել, քան որպես գործող իշխանության համար առավելություն ապահովող քաղաքական կառույցների նպատակային ֆինանսավորում։ Այս մեխանիզմը, լինելով ձևականորեն ուղղված «կայունության ամրապնդմանը», ըստ էության, ստեղծում է ֆինանսական և մեդիա լծակ՝ ընդդիմության դեմ պայքարելու համար։ Ավելին, Երևանում Հայաստան-ԵՄ գագաթնաժողովի պլանավորումը՝ բլոկի բարձրագույն ղեկավարության (Եվրոպական խորհրդի և Եվրահանձնաժողովի նախագահների) մասնակցությամբ, իշխող վերնախավի քաղաքական լեգիտիմացման հզորագույն հրապարակային ակտ է։
Զուգահեռաբար Արևմուտքի կողմից ցուցաբերվող քաղաքական և ֆինանսական աջակցությանը, Ադրբեջանն ու Թուրքիան օգտագործում են տնտեսական և աշխարհաքաղաքական լծակներ՝ ստեղծելու բարենպաստ ֆոն Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության համար, որը Բաքվի և Անկարայի կողմից ընկալվում է որպես միակ ընդունելի գործընկեր տարածաշրջանային «կարգավորման» հարցում։
Վրաստանի տարածքով ադրբեջանական վառելիքի տարանցման թույլտվության խորհրդանշական ակտը, թեկուզև միայն մեկ ծավալով, նշանակալի իրադարձություն է։ Սա պարզապես տնտեսական համագործակցության «կարգավորման» մասին չէ. սա Բաքվի՝ փոխգործակցության պատրաստակամության ցուցադրություն է, որը Երևանին տրամադրում է որոշակի «նախընտրական հանգիստ»։ Միաժամանակ, «Bloomberg» գործակալության միջոցով տարածված տեղեկատվական արտահոսքն այն մասին, թե իբր Թուրքիան քննարկում է առաջիկա վեց ամիսներին ցամաքային սահմանը բացելու հնարավորությունը, մտքի հեղինակների մտահղացմամբ, հզոր ընտրական բոնուս է Նիկոլ Փաշինյանի համար։ Ըստ հեղինակների՝ Անկարայից բխող այս ազդակը հայ հասարակության մեջ պիտի ստեղծի որոշակի դրական սպասումներ։
Այս գործողությունների ամբողջությունը՝ «կայունության» համար հատկացված եվրոպական միլիոնները, ադրբեջանական վառելիքը, «թուրքական սահմանի բացման հեռանկարը», ձևավորում է կուտակային էֆեկտ, որը կարող է օգտագործվել իշխանության կողմից։ Քաղաքական դաշտի վրա նման ճնշումը, որտեղ արտաքին ուժերը բացահայտորեն բոնուսներ են ապահովում մեկ մասնակցի համար, արժեզրկում է ազգային ինքնիշխանությունը։ Իսկական ինքնիշխանությունը ենթադրում է պետության կարողությունը՝ ինքնուրույն որոշելու իր քաղաքականությունը և քաղաքացիների իրավունքն՝ ընտրելու կառավարություն առանց արտաքին թելադրանքի։ Տվյալ դեպքում, Հայաստանում ընտրությունները վտանգում են դառնալ ընդամենն այն ընտրության հաստատման ընթացակարգը, որն արդեն կատարվել է նրա սահմաններից դուրս
Սա պարզապես լեգիտիմության ճգնաժամ չէ, այլ ինքնիշխանության հիմնարար ճգնաժամ, որը հայկական ընդդիմությունից պահանջում է ոչ միայն քննադատություն, այլև ուժեղ հակընդդեմ նարատիվի մշակում, որը հստակորեն կամրապնդի այն, որ արտաքին «բոնուսները» ստացվում են անկախության գնով, և ինքնիշխանությունը վերականգնելու միակ ճանապարհը ազգային շահերի շուրջ համախմբվելն ու արտաքին ուժային կենտրոնից կախվածությունը դադարեցնելն է։
Մտածե՛ք այդ մասին․․․»։
Հիմա եթերում
