Հերթական «ծախված խաղը» Փաշինյանի և Ալիևի միջև

(Ո՞վ է «Խաղաղության խաչմերուկը» վերածում «պատերազմի փակուղու»)

Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է.

«Գրեթե ամեն ամիսը, եթե ոչ ամեն շաբաթն, ավելի ու ավելի շատ լարվածություն է բերում Երևանի և Բաքվի հարաբերություններում։ Լարվածության աճն այնքան մեծ է, որ շուտով, ըստ ամենայնի, նույնիսկ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության անդամները կհասկանան և բացահայտ կհայտարարեն, որ ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանի հնչեցրած ռազմավարական նպատակն՝ առաջիկա 4 շաբաթում խաղաղության պայմանագիր կնքել անիրատեսական է:

Նիկոլ Փաշինյանը «Խաղաղության խաչմերուկ. միավորելով անվտանգությունն ու ժողովրդավարությունը» համաժողովի ժամանակ ելույթ է ունեցավ ու մեջբերել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետը՝ «Տրանսպորտային հաղորդակցության վերահսկողությունն իրականացնում են Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ ծառայության մարմինները»։

«Վերջերս մի միջավայրում այս մասին խոսք գնաց, և ես հարցրի` ի՞նչ է նշանակում այս ձևակերպումը։ Դա պարզաբանված է ՌԴ նախագահի` 2020 թ. դեկտեմբերի 10-ի հրամանագրում, որը վերաբերում է մեր տարածաշրջանին։ Սա նշանակում է, որ ՌԴ ներկայացուցիչներին կարող է վերապահվել մոնիտորինգի ինչ-որ գործառույթ` տեսնելու համար, թե ինչքանով է ՀՀ-ն կատարում իր պարտավորությունները»,- ընդգծել է նա։

Լրացնելով Փաշինյանի խոսքերը՝ ՀՀ ԱԳՆ-ն այսօր հայտարարել է, որ «Ռուսաստանի Դաշնության ԱԴԾ սահմանապահ ծառայության ֆիզիկական ներկայությունը 9-րդ կետով նախատեսված չէ»։ Մի կողմ թողնենք, որ եթե ՀՀ իշխանությունները ցանկանում են զբաղվել «տառակերությամբ», ապա նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ չեն գտնի ձևակերպում, թե «9-րդ կետում Ռուսաստանի Դաշնության ԱԴԾ սահմանապահ ծառայության ֆիզիկական ներկայությունը նախատեսված չէ», և անդրադառնանք Փաշինյանի հայտարարություններից սկսված գործընթացներին:

Մեկնաբանելով Փաշինյանի հայտարարությունները՝ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն հայտնել է, որ Փաշինյանի հայտարարությունը եռակողմ հայտարարության հետ կապված հաղորդակցությունների բացման մասին «ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս ՀՀ ղեկավարության արհամարհական վերաբերմունքն իր պարտավորությունների նկատմամբ»։
Նիկոլ Փաշինյանի ելույթի նույն օրը Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարը հրահանգել է ուժեղացնել զորքերի զգոնությունը Հայաստանի հետ սահմանին։

«Այդ հարցով նախարարը կոնկրետ հանձնարարականներ է տվել զորքերի մարտունակությունը բարձր մակարդակի վրա պահելու, զգոնությունը բարձրացնելու, ինչպես նաև «պայմանական սահմանին» «ռևանշիստական ուժերի» բոլոր հնարավոր սադրանքների դեմ կանխարգելիչ միջոցներ ձեռնարկելու պատրաստակամության վերաբերյալ»,- ընդգծել էին գերատեսչությունից:

Դրան գումարվում է նաև այն փաստը, որ Իսրայելից Ադրբեջան ռազմական թռիչքներն ավելացել են, Թուրքիայի և Ադրբեջանի անօդաչու թռչող սարքերը կրկին սկսել են ակտիվորեն պտտվել Հայաստանի և Իրանի սահմաններին, ինչպես նաև ավելացել են խոսակցություններն այն մասին, որ ԱՄՆ ներկայացուցիչները կարող են միանալ ԵՄ դիտորդական առաքելությանը Հայաստանում, որը վերջնականապես եվրոպական առաքելությունից կվերածի Հյուսիսատլանտյան դաշինքի առաքելության, ու այս ամենից կարող է տպավորություն ստեղծվի, որ մենք նորից գործ ունենք «ծախված խաղի» հետ։

Հայաստանը, կարծես թե, միտումնավոր ապակառուցողական է, դա առավել բացահայտ դրսևորվեց Մոսկվայում (որից օգտվեց Ադրբեջանը), երբ, ըստ երևույթին, հենց Փաշինյանի դիրքորոշումն էր հանգեցրել նրան, որ Պուտին-Փաշինյան-Ալիև ձևաչափով եռակողմ հանդիպում չկայացավ։ Ըստ ամենայնի, արհեստականորեն ստեղծվում է մի իրավիճակ, որում կթվա, թե կողմերը հակասությունները լուծելու այլ ելք չունեն, քան պատերազմը։ Հայաստանի Հանրապետությունում իշխող վերնախավի վարքագծի տրամաբանությունը վկայում է, որ խորքային մակարդակում կարող է գերակշռել հետևյալ միտքը.

«Ո՞վ ասաց, որ Արցախի հանձնումը կարելի էր արդարացվել պատերազմով, կամ պատերազմի սպառնալիքով, ու դրանով իսկ հասնել ռուս զինվորականների դուրսբերմանը Արցախից, բայց հնարավոր չէ արդարացնել միջանցքի, Տիգրանաշենի, ինչպես նաև նույնիսկ Դավալուի հանձնումը նույն պատրվակով»։

Ինչ վերաբերում է բուն համաժողովին, որի շրջանակներում ելույթ ունեցավ Փաշինյանը և իր արտահայտած մտքերին, ապա ուշագրավ էր հետևյալ թեզը. «Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն այն քիչ երկրներից է, որը հստակ աջակցություն է հայտնում «Խաղաղության խաչմերուկ»-ին։ Այս թեզն իր հերթին նշանակում է, որ ավելի վաղ առաջ քաշված մեր թեզը ճիշտ է, ու եթե նույնիսկ Նիկոլ Փաշինյանի գաղափարը/նախաձեռնությունը ճիշտ է, եթե նույնիսկ մենք դրանում չենք փնտրում ՌԴ տրանսպորտային- լոգիստիկ շրջափակումը լրացնելուն ուղղված աշխարհաքաղաքական գործոն, եթե մենք դրա հետևում դավաճանության ակտ չենք փնտրում, ակնհայտ է, որ այս նախագիծն իրականացնելու Փաշինյանի կոմպետենտությունը չի հերիքում:

Հակառակ դեպքում, նախագծին աջակցող երկրները, որն, ըստ հենց իշխանությունների, կարող են դառնալ խաղաղ Անդրկովկասի անվտանգության ճարտարապետության հիմքերից մեկը, ավելի շատ աջակիցներ կունենար։ Դե իսկ ինքնին նախագիծն իրապես կլիներ խաչմերուկ, այսինքն՝ բաց գործընթացներում ներգրավված բոլոր խաղացողների համար: Մինչդեռ ՀՀ իշխանությունների դիրքորոշումը «խաչմերուկը» վերածում «պատերազմի փակուղու»: Ահա թե ինչից է օգտվում Ադրբեջանը։

Մտածե՛ք այդ մասին…»։