Կարո՞ղ են Փաշինյանն ու Ալիևը փակել ղարաբաղյան հիմնահարցը

(Առանց Արցախ Հայաստանը կարող է գոյություն ունենալ միայն Թուրքիայի և Ադրբեջանի համար)

«Օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում կայացած եռակողմ (Հայաստան-ԱՄՆ-Ադրբեջան) հանդիպման շոշափելի արդյունքը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարումն էր՝ 1992 թվականին ստեղծված մի կառույցի, որն ուներ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման տարբերակներ մշակելու միջազգային մանդատ։ Մինսկի խմբի համանախագահներն էին Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան։ Բացի նրանցից, խմբի կազմում ընդգրկված էին Բելառուսը, Գերմանիան, Իտալիան, Թուրքիան, Ֆինլանդիան և Շվեդիան, ինչպես նաև, իհարկե, Ադրբեջանն ու Հայաստանը։

Ադրբեջանը տասնամյակներ շարունակ պահանջում էր վերափոխել Մինսկի խումբը, ղարաբաղյան խնդրի լուծմանը ներգրավել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը և այլն։ Ադրբեջանի ջանքերը մնում էին անարդյունք ուղիղ մինչև այն պահը, երբ Հայաստանում իշխանությունը ստացավ Նիկոլ Փաշինյանը։ Եվ ահա, 2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը դե ֆակտո լուծարվեց։ «2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ին ԵԱՀԿ անդամ երկրների նախարարների խորհուրդը որոշում է ընդունել ԵԱՀԿ Մինսկի գործընթացը և դրան առնչվող կառույցները փակելու մասին», — այս մասին նշվում է Ադրբեջանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության հայտարարության մեջ։

Ադրբեջանական արտաքին քաղաքական գերատեսչության հայտարարության մեջ կարևոր է այն, որ այնտեղ հատուկ նշված է. «տվյալ ձևաչափի շրջանակներում ընդունված փաստաթղթերը կորցրել են իրենց իրավական ուժը»։ Այս ձևակերպումը ապացուցում է, որ Մինսկի խմբի լուծարումը Բաքվին անհրաժեշտ էր, օրինակ, որպեսզի հրաժարվի իր իսկ 2007 թվականի որոշումից՝ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը ամրագրելու վերաբերյալ։ Այդ իրավունքը արձանագրված էր ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման Մադրիդյան սկզբունքներում։

Իսկ արդեն այսօր՝ սեպտեմբերի 2-ին, Արցախի Հանրապետության անկախության օրը, Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, թե իբր «նախկինում Հայաստանը գոյություն ուներ այլ երկրների շնորհիվ, այլ երկրների համար»։ Այս հայտարարությամբ Փաշինյանը ցույց է տվել իր և Ալիևի արածի աշխարհաքաղաքական էությունը. նրանք օպերացիա են իրականացրել ԼՂՀ-ի դեմ՝ տարածաշրջանում Ռուսաստանի գործոնը չեզոքացնելու համար։ (Հիշեք, որ Ալիևը խորհրդային զորքերը օկուպանտ է համարում, իսկ Փաշինյանը կարծում է, որ «Ղարաբաղյան շարժումը հայ ժողովրդի գրպանն է գցել ԽՍՀՄ ՊԱԿ-ը»)։

Վերաձևակերպելով համաշխարհային գրականության դասական Միխայիլ Բուլգակովի տողերը՝ կարելի է ասել, որ «ղարաբաղյան խնդիրը Հայաստանի և Ադրբեջանի գլխներին կախել էր Մոսկվան»։ Բայց եթե Ալիևն ու Փաշինյանը դրանում վստահ են, ապա նրանք պետք է հասկանան, որ այդ հարցը կարող է «փակել» միայն նա, ով այն կախել է։

Ինչ վերաբերում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարմանը, ապա դա նշանակում է միայն մեկ բան. երբ ղարաբաղյան հարցը կրկին դառնա տարածաշրջանային օրակարգի մաս, արտատարածաշրջանային ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան (իսկ նրա հետ նաև ԵՄ-ն) կարող են նոր բանակցությունների սեղանի շուրջ չհայտնվել։

Մտածե՛ք այդ մասին․․․»։