Կասեցված ինքնիշխանություն. հայ-ամերիկյան հռչակագրերի մանրամասները

(ՀՀ ինքնիշխանությունը ոտնահարված է, հաջորդը ԵԱՏՄ-ի վրա հարձակումներն են)

«Նախորդ շաբաթվա վերջին Հայաստանի կառավարությունը հրապարակեց օգոստոսի 8-ին ԱՄՆ-ի հետ ստորագրված փաստաթղթերը՝ «Փոխըմբռնման հուշագիր արհեստական բանականության և կիսահաղորդիչների ոլորտում նորարարությունների վերաբերյալ համագործակցության և գործընկերության մասին», «Հուշագիր էներգետիկ անվտանգության ոլորտում գործընկերության մասին» և «Հուշագիր «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծի ներուժի զարգացման վերաբերյալ գործընկերության մասին»:

Նիկոլ Փաշինյանը և ՀՀ իշխանությունների ողջ քարոզչամեքենան քաղաքացիներին համոզում են, որ այս հուշագրերը, Ադրբեջանի հետ նախաստորագրված «խաղաղության պայմանագրի» հետ միասին, երաշխավորում են Հայաստանի գոյությունը առաջիկա 100 տարիների համար: Ավելին, ասվում է, որ հրապարակված փաստաթղթերն, իբր, հաստատում են, որ Հայաստանը «միլիմետր անգամ չի նահանջել իր ինքնիշխանությունից»: Բայց արդյոք դա այդպես է իրականում:

Հայաստանի մասով «Զանգեզուրի միջանցքը» երկրի տարածքով առանձին հաղորդակցություն է, որը ոչ մի կապ չունի «Խաղաղության խաչմերուկ» բուտաֆորիկ նախագծի հետ: Օգոստոսի 8-ի հուշագրերը, որոնք հայկական կողմը հրապարակել է, ոչ մի կապ չունեն գլխավոր հարցի՝ Բաքվին և Անկարային «Զանգեզուրի միջանցքը» օգտագործման հանձնելու հետ: Միջանցքը քողարկված է «Թրամփի ճանապարհ» տերմինով, սակայն այս նախագծի վերաբերյալ ոչինչ չի հրապարակվել:

Այնուամենայնիվ, դեռևս հրապարակումից առաջ կան հիմնավոր կասկածներ իշխանությունների այն հայտարարությունների վերաբերյալ, թե, իբր, նրանք «պաշտպանել են ՀՀ ինքնիշխանությունը»: Հիշեցնենք, որ փաստաթղթերի ստորագրման օրը ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարեց, որ «Հայաստանը 99 տարով ԱՄՆ-ին բացառիկ իրավունքներ կտա մինչև Նախիջևան միջանցքի վրա»: Իսկ ավելի վաղ, օգոստոսի 8-ից շաբաթներ առաջ, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության անդամ Արման Եղոյանը հայտարարել էր. «Մենք տեսանք ինքնիշխանության զիջման վտանգ: Մենք վտանգ տեսանք ոչ թե գործառույթի իրականացման, այլ հենց վարձակալության մեջ: Այդ տարբերակը մեզ համար անընդունելի էր»: Թե ինչ եղավ հետո, հայտնի է բոլորին:

Ինչ վերաբերում է հրապարակված փաստաթղթերին, ապա պետք է նշել, որ հուշագրերում կան մի քանի կարևոր կետեր. ԱՄՆ-ը ցանկություն է հայտնում զբաղվել Հայաստանի էներգետիկ ենթակառուցվածքների կիբերանվտանգության բարձրացմամբ, Հուշագրի նպատակն է համագործակցել Հայաստանի ենթակառուցվածքների և սահմանների անվտանգության բարելավման ուղղությամբ՝ ներառյալ ներդրումների, ռեսուրսների, վերապատրաստման և կողմերի միջև գործընկերության միջոցով։ Հուշագրի նպատակն է նաև ամրապնդել Հայաստանի սահմանների անվտանգությունն՝ ԱՄՆ կառավարության ռեսուրսների, ինչպես նաև ԱՄՆ Ներքին անվտանգության նախարարության Մաքսային և Սահմանային ծառայության առաջատար փորձի կիրառմամբ:

Այլ կերպ ասած՝ Հայաստանի սահմաններն այսուհետ կլինեն ամերիկյան վերահսկողության տակ, ներառյալ Իրանի հետ սահմանը: Սա իր հերթին նշանակում է, որ ԱՄՆ-ը պատրաստվում է վերահսկել Հայաստանի և, համապատասխանաբար, ԵԱՏՄ-ի արտաքին առևտրային գործարքները: Արտաքին առևտրային գործարքներ, որոնք կապված են կիսահաղորդիչների և արհեստական բանականության հետ: Նպատակը թափանցիկ է և «մաքուր՝ ինչպես նորածնի արցունքները»՝ Հայաստանին դուրս թողնել մատակարարման շղթաներից` ի շահ Չինաստանի, ՌԴ-ի, Իրանի:

Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանը վերածում է պաշտոնական գործիքի, որի միջոցով ԱՄՆ-ն կվերահսկի մաքսային գործընթացների, ԵԱՏՄ շրջանակներում ապրանքների ներմուծման և արտահանման մասին տեղեկությունները: Եթե սրան ավելացնենք Հայաստանի խորհրդարանի կողմից ընդունված ԵՄ անդամակցության մասին օրենքը, ինչպես նաև Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունը երկու միությունների (ԵՄ և ԵԱՏՄ) միջև ընտրության մասին, ապա ակնհայտ է դառնում, որ ընտրությունն արված է: Հայաստանը ոչ միայն կլքի ԵԱՏՄ-ն, եթե Նիկոլ Փաշինյանը մնա իշխանության ղեկին, այլև մինչև դուրս գալը կհասցնի առավելագույն վնաս կազմակերպությանը, ինչպես հեղինակության, այնպես էլ գործնական առումով:

Մտածե՛ք այդ մասին․․․»։