Փաշինյանը՝ հայկական «կոմունիկացիոն տուպիկի» ճարտարապետ

(Հայաստանը դուրս է մնացել տարածաշրջանային տրանսպորտային մեգանախագծերից)

Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանն Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է․

«1990-ականների սկզբից Հայաստանում հաճախ կարելի էր լսել, որ «քաղաքականությունը անբարոյականություն է»։ Այս հայեցակարգի նախահայրերը հիմնականում Ղարաբաղ կոմիտեի անդամներն էին, որոնք Ղարաբաղյան թեման օգտագործում էին որպես գործիքակազմ՝ իշխանության հասնելու և սեփականության վերաբաշխման, իրենց համար կապիտալի նախնական կուտակման գործընթաց սկսելու համար։ Եվ երբ նրանք եկան իշխանության, սկսեցին քարոզել այն թեզը, որ «մեր հաղթանակը մեր բեռն է», և Ղարաբաղը պետք է հանձնվի Ադրբեջանին։
Ժամանակի ընթացքում այս գաղափարը վերածվեց մի ամբողջ «գաղափարախոսության», և մոնոէթնիկ Հայաստանի պայմաններում ղարաբաղցիների նկատմամբ ներազգային ատելություն սկսեց սերմանվել երկրի ներսում։ Դա նաև վերածվեց պարզունակ բանաձևի՝ «մենք կհանձնենք Ղարաբաղը՝ դրանով իսկ կարգավորելով հարաբերությունները Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ, Ռուսաստանին վտարելով տարածաշրջանից, ինչը, ի վերջո, թույլ կտա բացել տրանսպորտային հաղորդակցությունները Հայաստանի Հանրապետության տարածքով՝ թույլ տալով կառուցել նավթատարեր և գազատարեր։ Իսկ կառավարությունը «կնստի խողովակների ու ճանապարհների վրա ու դրանից փող կաշխատի»։

«Քաղաքականությունն անբարոյականություն է» կեղծ թեզից առաջացած «գաղափարախոսությունը» ապացուցեց իր անկենսունակությունը Արցախի անկումից հետո։ Արցախը հանձնվել է, բայց Թուրքիայի հետ սահմանը բաց չէ. Արցախը հանձնվել է, բայց Ադրբեջանի պահանջները դեռ չեն ավարտվում: Ավելին, իրավիճակն այնպիսին է, որ իշխանությունների գլխավոր նախագիծը՝ «Խաղաղության խաչմերուկը», գնալով ավելի ու ավելի է վտանգված դառնում վերածվելու «Փաշինյանի փակուղու»։

Այսպես, 2023 թվականի հոկտեմբերին Ռուսաստանի Դաշնության փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկն ասել էր, որ «Զանգեզուրի հատվածը» որպես Հյուսիս-Հարավ ծրագրի մաս ներկայումս չի դիտարկվում՝ Հայաստանի կողմից վերջնական դիրքորոշման բացակայության պատճառով։
Սա առաջին լուրջ «զանգն» էր առ այն, որ Հայաստանը կարող է դուրս մնալ տարածաշրջանային մեգանախագծից։

Երկրորդ «զանգը հնչեց» 2024 թվականի փետրվարին, երբ ՌԴ փոխվարչապետ Մարատ Խուսնուլլինը հայտարարել է, որ տրանսպորտային միջանցքների ստեղծման հարցում Ռուսաստանի ռազմավարական խնդիրն է Կասպից ծովով, Ադրբեջանի և Իրանի տարածքով հասնել Հնդկական օվկիանոս։ Խուսնուլլինն իր փետրվարյան ելույթում չի հիշատակել Հայաստանը:

Բայց ամենակարևոր «զանգը» հնչեց նախօրեին, երբ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, խոսելով աշխարհի տարբեր երկրների լրագրողների հետ, հայտարարեց, որ «Հյուսիս-հարավ»-ը կարող է դառնալ պահանջարկ ունեցող միջանցք։ «Ինչ վերաբերում է «Հյուսիս-հարավ» ճանապարհին, ապա այն կարող է վերածվել շատ լավ, պահանջարկ ունեցող միջազգային միջանցքի, երբ բեռներն անմիջապես այստեղից՝ Սանկտ Պետերբուրգի նավահանգստից, ամբողջ եվրոպական մասով կուղևորվեն Ադրբեջան, այնուհետև Իրան և դուրս կգան Պարսից ծոցի ափ»,- ասել է Վլադիմիր Պուտինը։ Ու նորից Հայաստանի մասին ոչ մի խոսք չասվեց…

Սրան գումարվում է այն փաստը, որ Իրանը դիմել է ԵԱՏՄ-ում դիտորդի կարգավիճակ ստանալու համար, Թուրքիան կարծում է, որ BRICS-ին միանալը կարող է այլընտրանք դառնալ ԵՄ-ին միանալուն, իսկ Վրաստանը մեկը մյուսի հետևից ընդունում է օրենքներ, որոնք կասկածի տակ են դնում նրա եվրոպական և հյուսիսատլանտյան հեռանկարները, և կտեսնեք, որ տարածաշրջանը գտնվում է գլոբալ տրանսֆորմացիայի փուլում, իսկ Հայաստանը տարածաշրջանում հայտնվել է «Чужой среди своих» (Յուրայինների մեջ օտար) կարգավիճակում։

Վերոնշյալից հետո ինչ-որ մեկը դեռ կասկածում է՝ Փաշինյանի քաղաքականության արդյունքում, որը սկիզբ է առնում «քաղաքականությունն անբարոյական երևույթ է» գաղափարական նախադրյալից, տարածաշրջանային խաղացողները կարող են համաձայնել, որ Նախիջևանը բավականին հարմար է որպես «կոմունիկացիոն խաչմերուկ», կամ էլ Արցախը, որտեղ Ռուսաստանի Դաշնությունը շուտով գլխավոր հյուպատոսություն կբացի, իսկ ինքը՝ Հայաստանը կմնա առանց բաց հաղորդակցության, չորսից երկու փակ սահմաններով և կդառնա «Փաշինյանական տուպիկ»:

Քաղաքականությունն իր էությամբ անբարոյականություն չէ, մարդիկ են, որ դարձնում են այն այդպիսին…

Մտածե՛ք այդ մասին…»։