Ընտրովի բարոյականություն. ինչո՞ւ Գազան և Իսրայելը «տեսանելի են», իսկ Արցախը՝ ոչ

Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն։

Անկախ աշխարհաքաղաքական նախապատվություններից՝ այն, ինչ այսօր կատարվում է Պաղեստինի և Իսրայելի միջև, մարդկային մեծ ողբերգություն է։ Սակայն, այս հարցն, այնուամենայնիվ, ունի նաև ընդգծված քաղաքական, աշխարհաքաղաքական երանգավորում։ Գազայի և Իսրայելի իրադարձությունների թեման չի հեռանում համաշխարհային լրատվամիջոցների առաջին էջերից, իսկ աշխարհաքաղաքական խաղացողները անկեղծ հետաքրքրություն են ցուցաբերում Մերձավոր Արևելքի իրադարձությունների նկատմամբ։

Ավելին, մի քանի օրվա մարտերի և մի շարք այլ գործողությունների ընթացքում հումանիտար իրավիճակը հասցվեց այն աստիճանի, որ հայտարարվեց հումանիտար օդային միջանցքի ստեղծման մասին՝ անհրաժեշտ ապրանքները Գազա հասցնելու համար։ Գազա մարդասիրական օգնություն է ուղարկվում ինչպես ԱՄՆ-ից, այնպես էլ ԵՄ-ից, Ռուսաստանից ու Չինաստանից։

Եվս մեկ անգամ կրկնենք՝ խնդրի ի հայտ գալուց ընդամենը մի քանի օր անց ստեղծվեց մարդասիրական միջանցք, իսկ Արցախի շրջափակումը տևեց 10-ը ամիս, և իրավիճակը Արցախի հայերի համար նման միջանցք ստեղծելու մասին խոսակցություններից այն կողմ չանցավ։ Իհարկե, այն պայմաններում, երբ պաշտոնական Երևանն ինքը ճանաչեց Արցախը՝ որպես Ադրբեջանի մաս, մարդասիրական այս միջանցքը, եթե անգամ այն բացվեր, միայն կհետաձգեր աղետը, բայց փաստը մնում է փաստ, որ 10-ը ամիս աշխարհն ու Երևանը լուռ դիտում էին, թե ինչպես էին մարդիկ ենթարկվում էթնիկ զտումների միայն այն հիմքով, որ իրենք հայ են և ցանկանում են ապրել իրենց Հայրենիքում։

Սա հենց ընտրովի բարոյականություն է…

Ո՛չ Մոսկվայում, ո՛չ Վաշինգտոնում, ո՛չ էլ աշխարհի որևէ այլ վայրում չեն խոսել Արցախի շրջափակման մասին, ինչպես այսօր խոսում են Գազայի իրավիճակի մասին։ Հասկանալի է, որ նույն Վաշինգտոնում էլ ադրբեջանական լոբբին պակաս հզոր չէ, քան ուկրաինական լոբբին, բայց դա չի հերքում ընտրովի բարոյականության առկայության փաստը…

Ընտրովի բարոյականությունն այն է, երբ մարդիկ վրդովվում ու լռում են նույն երեւույթը քննարկելիս։ Իսկ ռեակցիան կախված է նույն երեւույթների ծագման աշխարհագրական կետից:
Ընտրովի բարոյականությունը, իսկապես, գոյություն ունի, բայց մենք ևս մեկ անգամ պետք է ինքներս մեզ հարց տանք՝ սա՞ է աշխարհը, թե՞ մենք ինքներս ենք նպաստում նրան, որ ոչ ոք չի ուզում խոսել մեր խնդիրների մասին:

Պարզ օրինակ՝ հոկտեմբերի 18-ին հայտնի դարձավ, որ Թուրքիան եռօրյա սուգ է հայտարարել՝ ի հիշատակ Պաղեստինում զոհված հազարավոր մարդկանց։ Համապատասխան հրամանագիրը ստորագրել է երկրի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։ Մենք չենք խորանա Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող իրադարձություններին Թուրքիայի մասնակցության մանրամասների մեջ, այլ միայն կնշենք, որ գրեթե 85 միլիոն մարդ ունեցող պետությունը սուգ է հայտարարել մի քանի հազար պաղեստինցիների մահվան կապակցությամբ: Թուրքիայի ողջ տարածքում և նրա արտասահմանյան առաքելություններում ազգային դրոշը կիջեցվի մինչև 2023 թվականի հոկտեմբերի 21-ը՝ շաբաթ օրը, մինչև մայրամուտ։

Պետք է ասել նաև այն մասին, թե որքան վատ է կազմակերպվել էթնիկ զտման զոհ դարձած մարդկանց օգնությունը, որ կառավարության ղեկավարն արդեն հայտնել է, որ Արցախի 3000 բնակիչ՝ Հայաստանի քաղաքացիներ, արդեն հասցրել են լքել Հանրապետությունը…

Ի դեպ, մեկ այլ կարևոր կետ էլ այն է, որ 100 հազարից ավելի արցախցիները Հայաստանի քաղաքացիներ են, և նրանք մոռացության են մատնվել ոչ միայն աշխարհի, այլ նաև Հայաստանի կողմից։ Այս համատեքստում, առաջանում է օբյեկտիվ հարց՝ Հանրապետության տարածքում ապրող ՀՀ քաղաքացիներից քանի՞սը սեպտեմբերի 28-ից հետո կարող են վստահ լինել, որ ստիպված չեն լինի կրկնել արցախցիների ճակատագիրը, այսինքն՝ վտարվել իրենց տներից, «քաղաքակիրթ աշխարհի» և Երևանի լռության ներքո։

Ընտրովի բարոյականություն գոյություն ունի, բայց ո՞րն է մեր դերը աշխարհի՝ նման պատկեր ձևավորելու և մեր հանդեպ նման վերաբերմունքի մեջ: