Շառլ Ադամյան. արվեստագետ Արևելքի և Արևմուտքի միջև
18 Սեպտեմբերի 2025, 22:11
Շառլ Ադամյանը (իսկական անունը՝ Կարապետ Ադամյան) ծնվել է 1872 թվականի սեպտեմբերի 18-ին Կ. Պոլսում, հայ ընտանիքում: Նրա հայրը՝ Մկրտիչը, ոսկերչությամբ և երաժշտությամբ էր զբաղվում, ինչը մանկուց ապագա նկարիչի մոտ ձևավորել է նուրբ գեղագիտական զգացողություն։ Արդեն 13 տարեկանում նա մեկնել է Վենետիկ՝ սովորելու Մուրադ-Ռաֆայելյան հայկական վարժարանում, որտեղ սկսել է նկարչության դասերի հաճախել պրոֆեսոր Անտոնիո Պաոլետիի մոտ։
Ավելի ուշ նա ընդունվել է Վենետիկի գեղարվեստի ակադեմիա, բայց չի կարողացել ավարտել ուսումը։ Ադամյանը վերադարձել է Կոստանդնուպոլիս և աշխատանքի անցել սուլթանական պալատի ճենապակու գործարանում, որտեղ դարձել է գլխավոր դիզայներ: Նրա «Ատամ» ստորագրությամբ կերամիկական արտադրանքներն այսօր պահվում են Թոփքափըի ամրոցում։
Քաղաքական անկայունությունն ու համիդյան ջարդերը ստիպել են նրան 1897 թվականին արտագաղթել Ֆրանսիա։ Փարիզում նա ամեն բան սկսել է զրոյից՝ առանց միջոցների, առանց նյութերի, բայց մեծ վճռականությամբ։ Նա դարձել է նկարազարդող՝ ձևավորելով ավելի քան 150 գիրք, այդ թվում՝ Անատոլ Ֆրանսի, Գի դե Մոպասանի և Ռենե Բազենի ստեղծագործությունները։
1903 թվականից Ադամյանը սկսել է մասնակցել Փարիզի աշնանային ցուցահանդեսին, որտեղ ճանաչում են ստանում նրա բնապատկերներն ու դիմանկարները։ Նա դարձել է Նկարիչների ազգային ընկերության ցուցահանդեսների մշտական մասնակից, իսկ 1927 թվականին՝ ընկերության անդամ։ Նրան առանձնահատուկ ժողովրդականություն են բերել Սեն Ժիլ-սյուր-Վի լողափերի նկարները, որտեղ նա անցկացրել է ամառային ամիսները 1923-1939 թվականներին։
Հայտնի գործերից են 1941 թվականի ինքնադիմանկարը, Վանդեայի բնանկարները, հայ մտավորականների դիմանկարները, ինչպես նաև թատերական դեկորացիաներն ու աֆիշաները: Նրա ոճը համատեղում էր իմպրեսիոնիստական թեթևությունը խորը մշակութային ենթատեքստի հետ։
Շառլ Ադամյանը մահացել է 1947 թվականի հուլիսի 30-ին Փարիզի իր արվեստանոցում։ Նրա ժառանգությունը շարունակում է ապրել. նկարները ցուցադրվում են Եվրոպայի, ԱՄՆ-ի և Ճապոնիայի թանգարաններում, իսկ 1995 թվականին նրա թոռնուհին 42 աշխատանք է հանձնել Սեն Ժիլ Կրուա դե Վի քաղաքապետարանին։