Քրիստափոր Իվանյան. գեներալ, որը դարձել է Արցախի տոկունության խորհրդանիշը

1920 թվականի դեկտեմբերի 20-ին ծնվել է Քրիստափոր Իվանի Իվանյանը՝ անհատականություն, ում անունը հավերժ գրված է հայ ժողովրդի պատմության մեջ: Ծնվել է Թիֆլիսում, անցել է փառահեղ ուղի՝ հրետանային ուսումնարանի կուրսանտից մինչև գեներալ-լեյտենանտ, մասնակցել է 20-րդ դարի առանցքային պատերազմներին և դարձել հայկական ժամանակակից ռազմական մտքի հիմնադիրներից մեկը:

Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Իվանյանը ղեկավարել է հրետանային ստորաբաժանումներ, մասնակցել Ղրիմի, Անդրկարպատների և Չեխոսլովակիայի մարտերին: Մի քանի անգամ վիրավորվել է, բայց վերադարձել է շարք: ԽՍՀՄ-ում նրա ռազմական կարիերան շարունակվել է բարձր պաշտոններում՝ դիվիզիայի հրետանու պետ, բրիգադի հրամանատար, բանակի և զինվորական օկրուգի հրետանային ու հրթիռային զորքերի ղեկավար: Ավարտել է Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիան և Լենինգրադի բարձրագույն հրետանային դասընթացները, ինչը նրան դարձրել էր իր ժամանակի ամենապատրաստված մասնագետներից մեկը:

Իվանյանի գործունեությունն առանձնահատուկ նշանակություն է ստացել Ղարաբաղյան հակամարտության տարիներին: 1990-ականների սկզբին՝ լինելով թոշակառու Սանկտ Պետերբուրգում, նա կամավոր մեկնել է Լեռնային Ղարաբաղ: Այստեղ նրա փորձն անգնահատելի էր. նա մասնակցել է ԼՂՀ Պաշտպանության բանակի կազմավորմանը, ստեղծել հրետանային ստորաբաժանումներ, ուսումնական կենտրոններ և հրաձգարաններ: 1992-1998 թվականներին Իվանյանը եղել է Ինքնապաշտպանության կոմիտեի նախագահի խորհրդականը և ԼՂՀ Պաշտպանության բանակի հրամանատարի առաջին տեղակալը:

Նրա աշխատանքը հիմք հանդիսացավ Արցախի ռազմական համակարգի կայացման համար: Իվանյանը ոչ միայն փոխանցում էր իր գիտելիքները, այլև սերմանում կարգապահության և պատասխանատվության ոգի: Հենց նման մարդկանց շնորհիվ հայկական կողմը կարողացավ դիմակայել պատերազմի ծանրագույն պայմաններում:

Քրիստափոր Իվանյանը մահացել է 1999 թվականին Սանկտ Պետերբուրգում, 2000 թվականին նրան հետմահու շնորհվել է Արցախի հերոսի կոչում՝ որպես նրա մեծագույն ավանդի և նվիրումի ճանաչում:

Իվանյանի անունով էր կոչվում Ստեփանակերտի ռազմական ուսումնական կենտրոնը։ Նրա կենսագրությունը օրինակ է այն բանի, թե ինչպես անձնական նվիրվածությունն ու պրոֆեսիոնալիզմը կարող են փոխել մի ամբողջ ժողովրդի ճակատագիրը: Իվանյանը դարձավ սերունդների կապի խորհրդանիշը. Հայրենական մեծ պատերազմից մինչև Արցախի համար մղվող պայքար․ նա մարմնավորում էր տոկունությունը, արիությունը և ռազմավարական միտքը, որոնք այդքան անհրաժեշտ են պատմության բեկումնային պահերին։