«Արարատյան Շաբաթ»-ը մեկնարկում է Սբ. Հռիփսիմյանց կույսերի հիշատակության տոնով

Այսօրվանից սկսած մինչև շաբաթավերջ, Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին մեծ ցնծությամբ տոնախմբում է եկեղեցական-ազգային տոների մի սքանչելի շքերթ, որը սկսվում է սրբուհի Հռիփսիմեի, Գայանեի և նրանց հավատակից մարտիրոսուհիների հիշատակությամբ ու իր փառավոր ավարտին է հանգում Կաթողիկե Սուրբ Էջմիածնի մեծափայլ տոնակատարությամբ։

«Արարատյան Շաբաթ» խորհրդանշական անվանումը կրող տոնացույցային այս ժամանակահատվածն իր անունն է ստացել ի պատիվ Արարատյան դաշտում տեղի ունեցած պատմա-կրոնական շրջադարձային իրադարձությունների, որոնք հիմնաքարային նշանակություն ունեցան Հայոց աշխարհում քրիստոնեության ընդունման և հայ ժողովրդի՝ մեր Տեր և Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի ուղղորդած ճանապարհով դարավոր ընթացքի սկզբնավորության համար։

«Etchmiadzin Cathedral-Լուսարարապետություն» ֆեյսբուքյան էջից տեղեկանում ենք, որ «Արարատյան Շաբաթվա» ընթացքում տոնախմբվող սրբերից յուրաքանչյուրի հիշատակության օրը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից դուրս են բերվում և եկեղեցականների ու ուխտավորների թափորով դեպի համապատասխան եկեղեցիներ են տարվում սրբերի և սրբուհիների մասունքներն ամփոփող մասունքարանները, որոնք մինչև տվյալ օրվա երեկոյան ժամերգության ավարտը պահվում են սրբերի անվանակիր եկեղեցիներում` հավատացյալների երկրպագության համար։
⠀
Այս տարի Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին «Արարատյան Շաբաթ»-ը տոնախմբելու է հետևյալ ժամանակացույցով՝
Հունիսի 5-ին — Սբ. Հռիփսիմյանց կույսերի հիշատակության տոն,
Հունիսի 6-ին — Սբ. Գայանյանց կույսերի հիշատակության տոն,
Հունիսի 8-ին — Սբ. Հովհաննես Մկրտչի և Աթանագինես եպիսկոպոսի հիշատակության տոն (Սուրբ Շողակաթ վանքի ուխտի օր)։
Հունիսի 10-ին — Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի ելքը Վիրապից։
Հունիսի 11-ին — Տոն Կաթողիկե Սուրբ Էջմիածնի։

Հռիփսիմյանց կույսերի հիշատակության օր

Ազնվազարմ Հռիփսիմեն 37 քրիստոնյա կույսերից մեկն էր, ով Գայանե մայրապետի հետ ապրել է Դիոկղետիանոս կայսեր օրոք (284-305 թթ) Հռոմի լեռներում գտնվող Ս. Պողոս վանքում:

Հրաշագեղ կույսն իր շլացուցիչ գեղեցկությամբ գերում է կայսրին, ով անհապաղ կամենում է կնության առնել նրան: Բարեպաշտ կույսերը, չկամենալով ենթարկվել կայսեր ցանկությանը, իրենց մայրապետի առաջնորդությամբ փախչում են Ալեքսանդրիա:

Ավանդույթի համաձայն՝ տեսիլքով նրանց երևում է Ս. Աստվածածինը և պատվիրում մեկնել Արարատյան երկիր` Հայաստան: Կույսերը գալիս են Վաղարշապատ: Ճանապարհին, Վարագա լեռան մոտով անցնելիս, Հռիփսիմեն Ս. Խաչափայտից մի մասունք, որը ժառանգաբար էր ստացել և միշտ կրում էր իր պարանոցին, ամփոփում է հայոց հողում:

Այդ մասունքը հրաշքով գտնվում է 7-րդ դարում, որից հետո Հայ Առաքելական եկեղեցին խաչի տոների շարքում սկսում է տոնել նաև Վարագա խաչի տոնը: Հայոց Տրդատ արքան, իմանալով կույսերի հետ կապված պատմությունը, ինքն է ցանկանում տիրանալ գեղեցիկ կույսին:

Հռիփսիմեին բերում են պալատ, նրա հետ նաև՝ Գայանեին, որպեսզի Հռիփսիմեին հորդորի չհակառակվել կայսերը: Սակայն Տրդատն այդպես էլ չի կարողանում տիրանալ գեղեցկատես Հռիփսիմեին և զայրացած հրամայում է սպանել բոլոր կույսերին: Նահատակ կույսերի նշխարներն ինն օր անց գտնում, հողին է հանձնում Ս. Գրիգոր Լուսավորիչը, այնուհետև` վկայարաններ կառուցում:

Հետագայում, հենց այդ վայրերում կառուցվում են Ս. Հռիփսիմե, Ս. Գայանե և Ս. Շողակաթ եկեղեցիները: Կույսերի նահատակությունը շրջադարձային նշանակություն է ունեցել հայ ժողովրդի պատմության մեջ:

Նրանց նահատակությունից հետո 13-ամյա բանտարկությունից ազատ էր արձակվել Ս. Գրիգոր Լուսավորիչը, ով կոչված էր Քրիստոսի լույսը տարածել հայոց աշխարհում:

Qahana.am-ից տեղեկանում ենք, որ Հայ Առաքելական եկեղեցում կույսերի հիշատակին նվիրված Ս. Հռիփսիմյան և Ս. Գայանյան կույսերի տոները նշվում են Հոգեգալստյան տոնից մեկ շաբաթ անց` երկուշաբթի և երեքշաբթի օրերին:

Կույսերի հիշատակի օրերին նրանց անունը կրող եկեղեցիներում մատուցվում է Ս. Պատարագ: