Արմենակ Ալաջաջյան․ մեծ խաղի փոքրիկ տերը

Արմենակ Ալաջաջյանը ծնվել է 1930 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում՝ հայ փախստականների ընտանիքում։ Նրա մանկությունն անցել է գաղթի պայմաններում, սակայն հենց այդ միջավայրն է նրա մեջ ձևավորել բնավորության ուժն ու հաջողության հասնելու ձգտումը։ Հետագայում նա դարձել է խորհրդային բասկետբոլի ամենավառ ներկայացուցիչներից մեկը, որի անունը հավերժ գրվեց սպորտի պատմության մեջ։

1940-ականների վերջին Ալաջաջյանը տեղափոխվել է Խորհրդային Միություն և սկսել հանդես գալ Երևանի «ՖԻՄԱ» ակումբում։ Նրա տաղանդը արագ նկատվել է, և շուտով նա ընդգրկվել է Ալմա-Աթայի «Բուրևեստնիկ» թիմի կազմում, ապա տեղափոխվել մոսկովյան «ԲԿՄԱ»։ 1958-ից 1966 թվականներին նա բանակային թիմի առաջատար խաղացողներից մեկն էր, որի կազմում նվաճել է ԽՍՀՄ-ի ութ չեմպիոնական տիտղոս։

Ալաջաջյանը հանդես էր գալիս խաղարկող պաշտպանի դիրքում։ 174 սանտիմետր հասակով նա աչքի էր ընկնում անհավանական արագությամբ, փոխանցումների բարձր ճշգրտությամբ և խաղը կառավարելու բացառիկ ունակությամբ։ Նրան համարում էին թիմի «ուղեղը»՝ այն մարդը, ով սահմանում էր խաղի ռիթմը և օգնում թիմակիցներին լիարժեք բացահայտել իրենց հնարավորությունները։ Այդ հատկանիշների շնորհիվ նա դարձել է իր ժամանակի ամենահարգված խաղացողներից մեկը։

Միջազգային ասպարեզում Ալաջաջյանը հասել է տպավորիչ հաջողությունների։ Նա Եվրոպայի քառակի չեմպիոն էր՝ ոսկե մեդալներ նվաճելով 1953, 1961, 1963 և 1965 թվականներին։ 1964 թվականին Տոկիոյում անցկացված Օլիմպիական խաղերում ԽՍՀՄ հավաքականը նրա մասնակցությամբ նվաճել է արծաթե մեդալներ։ Այս նվաճումները նրա անունը հայտնի են դարձրել Հայաստանի և Խորհրդային Միության սահմաններից դուրս։

Խաղային կարիերան ավարտելուց հետո Ալաջաջյանը շարունակել է իր գործունեությունը բասկետբոլում՝ որպես մարզիչ։ 1960-ականների վերջում նա ընդգրկված էր «ԲԿՄԱ»-ի մարզչական շտաբում, իսկ հետագայում գլխավորել էթիմը։ Նրա փորձն ու առաջնորդական որակները նպաստել են մարզիկների նոր սերնդի ձևավորմանը։

Արմենակ Ալաջաջյանը մահացել է 2017 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Կանադայի Տորոնտո քաղաքի Սքարբորո շրջանում։ Նա թողել է հարուստ ժառանգություն, որը շարունակում է ապրել երկրպագուների և մարզիկների հիշողության մեջ։ Նրա անունը դարձել է հայկական սպորտի պատմության անբաժանելի մաս և օրինակ այն բանի, թե ինչպես անձնական նվիրումն իր գործին կարող է վերածվել ազգային հպարտության։