Հայաստանի եվրաինտեգրման գործընթացը մի հարց է, որը որոշ երկրների մոտ տասնամյակներ է տևում. Եվրանեսթի ղեկավար

Եվրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովում (Euronest) պատվիրակության նախագահ, Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Սերգեյ Լագոդինսկին Alpha News-ի հետ զրույցում մեկնաբանել է ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից առաջին ընթերցմամբ ընդունված «Եվրամիությանը Հայաստանի անդամակցության գործընթաց սկսելու մասին» օրինագծին:

Հայաստանն ընդունել էինտեգրման, ԵՄ անդամակցության գործընթաց նախաձեռնելու մասին օրինագիծը։ Ի՞նչ եք կարծում, որոնք են այժմ Հայաստանի համար ԵՄ-ի հետ հարաբերությունների խորացման ամենամեծ խոչընդոտները:

-Չեմ կարծում, որ շատ խոչընդոտներ կան հարաբերությունների խորացման գործընթաց սկսելու համար, բայց դա գործընթաց է։ Եվ դա միշտ քայլ առ քայլ գործընթաց է, որն ունի տարբեր փուլեր: Բայց պետք է հասկանալ, թե ինչպես պետք է համատեղել շուկան և տնտեսությունը, ինչպես պետք է լուծել անվտանգության հարցերը, սոցիալական խնդիրները: Կան նաև հարցեր օրենքի գերակայության և ժողովրդավարության վերաբերյալ, և թե որքանով են կայուն երկրում ինստիտուտները:

Սովորաբար մենք սկսում ենք այդ գործընթացը, բայց անդամակցության շուրջ բանակցություններ սկսելու համար կան նախապայմաններ, այնպիսի նախապայմաններ, ինչպիսիք մենք ներկայացրել ենք Ուկրաինային և Մոլդովային։ Եվ հետո նույնիսկ այդ բանակցությունները կարող են տարիներ տևել: Թուրքիայի հետ մենք տասնամյակներ շարունակ բանակցում ենք, կամ սպասում ենք բանակցությունների տասնամյակներ շարունակ, երբ փորձում ենք համակարգերը համատեղելի դարձնել։ Եվ միայն այն ժամանակ, երբ դա արվի, մենք կկարողանանք խոսել ԵՄ անդամակցության մասին։

Բայց ի՞նչ եք կարծում, որքանով է իրատեսական Հայաստանի համար ԵՄ-ին անդամակցելը։ Եվ, ըստ Ձեզ, ԵՄ-ն Հայաստանը դիտարկո՞ւմ է որպես անդամակցության թեկնածու:

-Ես կարծում եմ, որ Հայաստանը շատ հետաքրքիր թեկնածու է, և ես գիտեմ, որ շատ մարդիկ այստեղ՝ Եվրոպայում, անհամբերությամբ կսպասեին դրան։ Մենք պետք է հասկանանք, թե ինչպես պետք է դա անել տեխնիկապես:

Քանի որ Հայաստանը մեծապես կախված է տարածաշրջանի մյուս խաղացողներից, դա կլինի մի գործընթաց, որը կարող է ավելի երկար տևել, քան մյուս երկրների դեպքում: Եվ ես կարծում եմ, որ Հայաստանի շահերից է բխում այդ գործընթացն ավելի տևական դարձնելը։ Բայց հայտարարությունը, որն արել է Հայաստանի խորհրդարանը, շատ պարզ է, շատ օգտակար, և ես կարծում եմ, որ մենք կարող ենք այդ ուղղությամբ սկսել աշխատել նաև մեր եվրոպացի գործընկերների հետ։

Իսկ ի՞նչ կարծիքի եք տարածաշրջանային խնդիրների մասին։ Նկատի ունեմ՝ ինչպես է դա համատեղելի ամբողջ գործընթացի հետ:

-Կարծում եմ, որ տարածաշրջանային իրավիճակի կայունացումը բացարձակ անհրաժեշտություն է։ Սակայն մենք գիտենք, թե որքան է Հայաստանի կառավարությունը, ներկայիս կառավարությունն արել՝ տարածաշրջանում կայունություն հաստատելու համար և ինչքան զոհողություններ է արել հայ ժողովուրդը, և Հայաստանի կառավարությունն ու երկիրը՝ պատերազմը կանգնեցնելու և իրավիճակը կայունացնելու համար, չնայած այն հանգամանքին, և ես դա շատ լավ գիտեմ, որ դա հայերի համար հեշտ չի եղել։ Կարծում եմ՝ մենք պետք է դա հաշվի առնենք, և այն պետք է պարգևատրվի երկրի համար եվրոպական լուրջ հեռանկարով։ Մենք պետք է անխոնջ աշխատենք Հայաստանի առջև դռներ բացելու ուղղությամբ, ապա սկսենք ուսումնասիրել և քննարկել անդամակցության հետ կապված որոշ հեռանկարներ:

Ի դեպ, խոսելով հակամարտության մասին, պատերազմը դադարեցվեց, ինչպես Դուք նշեցիք, բայց հակամարտությունն իրականում չլուծվեց, և մարդիկ լքեցին իրենց հայրենիքը: Ո՞րն է ԵՄ-ի դերը իրավիճակի հանգուցալուծմանը նպաստելու և այդ մարդկանց տուն վերադառնալու իրավունք տալու գործում:

-էթնիկ փոփոխությունները Լեռնային Ղարաբաղում, և մեզանից ոմանք անվանում են էթնիկ զտումներ, անշուշտ, մեզ համար անընդունելի են։ Սա մեր ներկայիս դիրքորոշումն է, նաև Եվրոպական խորհրդարանի, և սա շատ հստակ դիրքորոշում է:

Մենք պետք է ուժեղացնենք ճնշումը մեր ադրբեջանցի գործընկերների վրա, որոնք պետք է ամեն ինչ անեն Լեռնային Ղարաբաղի մշակութային ինքնությունը պահպանելու կամ Լեռնային Ղարաբաղի մշակութային ինքնությունը վերականգնելու համար: Դա ինքնին հասկանալի է, ուստի այս տեսանկյունից մեր դիրքորոշումը շատ պարզ է։ Բայց ես երկու հարց չէի խառնի, որովհետև եթե մենք մեզ կախվածության մեջ դնենք և Հայաստանի՝ եվրոպական հեռանկարը կախման մեջ դնենք ադրբեջանական կողմի համագործակցության պատրաստակամությունից, ապա երկար կսպասենք։

Կարծում եմ՝ մենք պետք է դա անենք զուգահեռ, Եվրոպա մտնելու գործընթացը մի բան է, որը կարող է սկսվել և ընթանալ թեկուզ հիմա, բայց մյուս կողմից, մենք դեռ փորձում ենք լուծել երկու երկրների միջև հակամարտությունը։

Վերադառնալով ԵՄ անդամակցությանն ու այս գործընթացին՝ ի՞նչ եք կարծում, Հայաստանը կարո՞ղ է հավասարակշռել իր անվտանգության կախվածությունը Ռուսաստանից՝ միաժամանակ փորձելով ավելի սերտ կապեր հաստատել ԵՄ-ի հետ:

-Ռուսաստանի հետ անվտանգության ոլորտում համագործակցության և Ռուսաստանի հետ կապերի մասին հարցը պետքէ ամբողջական դիտարկենք։ Կարծում եմ՝ Եվրամիության հետ մերձեցման գործընթացը չի նշանակում, որ մենք շտապում ենք, և երկիրն անմիջապես պետք է դադարեցնի բոլոր կապերը Ռուսաստանի Դաշնության հետ։ Պետք է խելացի լինենք: Դա պետք է լինի խելացի գործընթաց, քայլ առ քայլ գործընթաց, և դա ինչ-որ մեկի դեմ գործընթաց չէ: Սա գործընթաց է Հայաստանի ապագայի համար։ Սա առաջարկ է, որը, կարծում եմ, Եվրոպական Միությունը պետք է անի հայ ժողովրդին, և դա պետք է լինի ելակետ, այլ ոչ թե այն, ինչ մենք անում ենք տարածաշրջանում որոշ այլ հարևանների հետ: