Իմաստության և տոկունության կաթողիկոս. Վազգեն Ա

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Վազգեն Ա-ն (աշխարհիկ անունը՝ Լևոն-Կարապետ Պալճյան) ծնվել է 1908թ. սեպտեմբերի 20-ին Բուխարեստում՝ կոշկակարի և դպրոցի ուսուցչուհու ընտանիքում: Կրթություն ստանալով փիլիսոփայության և գրականության բնագավառում՝ դասավանդել է, խմբագրել հայկական պարբերականներ և ակտիվորեն մասնակցել սփյուռքի կյանքին:

1943թ. ձեռնադրվել է վարդապետ՝ ստանալով Վազգեն անունը: Նրա հովվական գործունեությունն ընդգրկել է Ռումինիայի, Բուլղարիայի և Հունաստանի հայ համայնքները: Նա հայտնի է դարձել որպես լուսավոր քահանա, որը միավորում է ավանդույթն ու արդիականությունը:

1955թ. սեպտեմբերի 30-ին Վազգեն Ա-ն ընտրվել է Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս: Նրա գրեթե քառասունամյա ծառայությունը համընկել է խորհրդային գրաքննության, ազգային զարթոնքի և գլոբալ մարտահրավերների դարաշրջանի հետ։ Նա վերականգնել է վանքերը, ընդլայնել միջազգային կապերը և ամրապնդել Էջմիածնի դերը որպես հոգևոր ինքնության կենտրոն:

1990 թվականի սեպտեմբերի 9-ին Մոսկվայի «Մոսկվա» հյուրանոցում հացադուլ էին հայտարարել ԽՍՀՄ պատգամավորներ Զորի Բալայանը, 82-ամյա Վիկտոր Համբարձումյանը, Սոս Սարգսյանը, Հենրիկ Իգիթյանը, Վաչագան Գրիգորյանը և ԼՂԻՄ խորհրդի նախագահ Սեմյոն Բաբայանը: Նրանք Կրեմլից պահանջում էին վերականգնել Արցախում տեղական իշխանությունների լիազորությունները։ Սեպտեմբերի 15-ին Վազգեն Ա-ն դիմել է հացադուլավորներին և Միխայիլ Գորբաչովին՝ կոչ անելով պահպանել ակցիայի մասնակիցների կյանքը և վերականգնել խորհրդային իշխանությունը ԼՂԻՄ-ում:

Վազգեն Ա-ն մահացել է 1994 թվականի օգոստոսի 18-ին Էջմիածնում: Նրա դարաշրջանը հոգևոր վերածննդի, մշակութային երկխոսության և կայունության ժամանակաշրջան է: Նա իր հետևից թողել է ոչ միայն բարեփոխված եկեղեցի, այլև բարոյական ուղենիշ ապագա սերունդների համար։