Փաշինյանն ու Միրզոյանը հիմա՞ էլ չեն ճանաչում Ալմա-Աթայի հռչակագիրը

(ՀԱՊԿ-ից հետո Հայաստանը դուրս է գալիս ԱՊՀ-ից. հաջորդը ԵԱՏՄ-ն է)

Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է․

«Հայաստանի ներկայիս իշխանությունների համար Ալմա-Աթայի հռչակագիրը դարձել է յուրատեսակ Աստվածաշունչ։ Արցախի զիջումը, Տավուշի մարզում տարածքների առաջիկա հանձնումը և ՀՀ իշխանությունների սահմանների սահմանազատման հարցում լղոզված դիրքորոշումը, գոնե հրապարակային հայտարարությունների մակարդակով, կապված են Ալմա-Աթիսի հռչակագրի հետ։

Բազմիցս տարբեր մակարդակներով կրկնվում է, որ Հայաստանը ձգտում է հաստատել իր «լեգիտիմ սահմանները», և որ Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա Հայաստանի Հանրապետության սահմանների վերարտադրումը ամենակարճ ճանապարհն է այդ նպատակին հասնելու համար։

Հիշեցնենք, որ Ալմա-Աթայի հռչակագիրը փաստաթուղթ է ԱՊՀ-ի նպատակների ու սկզբունքների, դրա հիմքերի մասին։ Հռչակագրով հաստատվել է Բելովեժսկայայի համաձայնագիրը (փաստաթուղթը, որը նշանավորել է ԽՍՀՄ փլուզումը), նշելով, որ ԱՊՀ կազմավորման հետ ԽՍՀՄ-ը դադարում է գոյություն ունենալ։

Ալմա-Աթայի հռչակագիրը ԱՊՀ-ի յուրօրինակ ինստիտուցիոնալ ժառանգություն է: Ժառանգություն, որի հիման վրա (թեև խեղաթյուրելով դրա քաղաքական էությունը) իշխանությունը կառուցում է իր արտաքին քաղաքական վեկտորը, նույնիսկ ներքին քաղաքականությունը։ Այս համատեքստում տրամաբանական է ենթադրել, որ հենց ԱՊՀ-ն, որի քաղաքական հիմքը Ալմա-Աթայի հռչակագիրն է, պետք է լինի Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքական հայեցակարգի և գործնական քաղաքականության կարևոր տարր։ Բայց ի՞նչ ենք մենք իրականում տեսնում:

Ապրիլի 8-ին հայտնի դարձավ, որ Հայաստանը հրաժարվել է մասնակցել ԱՊՀ երկրների արտգործնախարարների խորհրդի նիստին։

«Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարը չի մասնակցի ԱՊՀ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստին, որը տեղի կունենա Մինսկում»,- երկուշաբթի ասաց ՀՀ ԱԳՆ մամուլի քարտուղար Անի Բադալյանը։
Այսինքն՝ կարող ենք արձանագրել, որ ՀԱՊԿ-ից դե ֆակտո դուրս գալուց հետո (չնայած իշխանությունները դա անվանում են «անդամակցության սառեցում»), Հայաստանի իշխանությունները «զբաղվում են ԱՊՀ-ով», ու պաշտոնական Երևանը դե ֆակտո դադարեցնում է անդամակցությունը ԱՊՀ-ին։ .Ակնհայտ է, որ հաջորդ քայլը լինելու է ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության դադարեցումը: Այս առնչությամբ հայ հասարակությունը, հատկապես գործարարները, չպետք է պատրանքներ ունենան։ Քաղաքացիները կկորցնեն էժան գազը, ուրանը (և, ի վերջո, էժան էլեկտրաէներգիան), հացահատիկը, Ռուսաստանի Դաշնությունից տրանսֆերտներ ստանալու հնարավորությունը, իսկ ձեռնարկատերերը կկորցնեն վաճառքի իրենց ամենամեծ շուկան։

Ի դեպ, ինչ վերաբերում է ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցության «սառեցմանը», ապա պետք է հասկանալ, որ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքականության մեջ գործ ունենք դասական «գորբաչյևիզմի» հետ՝ հետևելով Միխայիլ Սերգեևիչ Գորբաչովի գործողությունների օրինակին, երբ ԽՍՀՄ-ի վերջին տարիներին ամեն ինչ արվում է պետականությունը պահող զսպող մեխանիզմները ոչնչացնելու համար։ ՀԱՊԿ-ը մնում է այն գործիքը, որը «X պահին» կարող է օգնել Հայաստանին, սակայն ամեն ինչ արվում է, որպեսզի այդ մեխանիզմը «ժանգոտվի»…

Ինչ վերաբերում է ԱՊՀ-ին, ապա այս կառույցի գործունեության առնչությամբ մենք գործ ունենք քաղաքականության մեջ ընտրողականության երևույթի դրսևորման հետ։ Արևմտյան քաղաքական մշակույթում կա «սրճարանային կաթոլիկ» կամ «կաթոլիկ սրճարանից» տերմինը: Այսպես կոչվում են կաթոլիկներին, որոնք իրենց հայտարարում են որպես կաթոլիկ հավատքի կողմնակիցներ, բայց իրենց հայեցողությամբ ընդունում կամ չեն ընդունում Քրիստոնեական վարդապետության որոշ դրույթներ: Այսինքն՝ նրանք Աստվածաշնչին վերաբերվում են որպես մի յուրորինակ ճաշացանկի՝ նրանից ընտրելով այն, ինչն իրենց համար հետաքրքիր և հաճելի է։

Այստեղ գործ ունենք նույն երևույթի հետ. Հայաստանի իշխանությունները (և ոչ միայն ԱՊՀ-ի մասով) ինտեգրացիոն գործընթացներն ընկալում են որպես ճաշացանկ, որտեղից կարող են ընտրել այն, ինչ ցանկանում են և մերժել այն, ինչը հարմար չէ իրենց «օրվա կուրսին», իրենց արևմտյան գործընկերների «օրվա կուրսին»։ Բայց քաղաքականության մեջ դա երկար շարունակվել չի կարող, իսկ ընտրողականության հետևանքները կարող են լինել շատ անկանխատեսելի…

Մտածե՛ք այդ մասին․․․»։