Ինչու՞ է նվազել կենսաթոշակի միջին չափը
30 Սեպտեմբերի 2025, 18:15
2026 թվականիպետական բյուջեի նախագծով նախատեսվում է սոցիալական ապահովության ծախսերն ավելացնել 9,6 տոկոսով։ Բայց դա ոչ թե կենսաթոշակների ավելացման հաշվին է լինելու, այլ՝ պետության վճարների, կենսաթոշակային կուտակային ֆոնդերի, և այլ սոցիալական վճարների հաշվին։ Թեև նշվածներից և ոչ մեկը պակաս կարևոր չէ, բայց ֆիքսենք, որ միևնույն է՝ խոսքն ընտրանքային լուծումներին է վերաբերում. սոցիալական վիճակի համընդհանուր բարելավման, կարծես թե, նորից սպասել պետք չէ։
Պատճառը տնտեսության աճի բացակայությունը չէ։ Աճ, այն էլ մեր տնտեսության համար բավական խոստումնալից, նախատեսվում է։ Ի դեպ, միջազգային որոշ կառույցներից ավելի բարձր աճ է նախատեսվել 2026թ-ի բյուջեի նախագծով։ Տնտեսությունը կաճի, սոցիալական վճարները՝ ոչ, կամ ոչ ամբողջովին։ Իսկ գուցե՞ նվազեն:
Բանն այն է, որ 2024թ-ը ևս ամփոփեցինք 5,9% տնտեսական աճով, որը թեև ավելի վաղ կանխատեսված 7 տոկոսից ցածր է, բայց ընդհանուր առմամբ լավ ցուցանիշ է։ Բայց այդ ժամանակահատվածում կենսաթոշակների միջին չափն, օրինակ, 2023թ-ի համեմատ, նվազել է։ Նվազել է նաև նպաստների միջին չափը։
Այստեղ կան բազմաթիվ գործոններ, որոնք, օբյեկտիվության համար, պետք է հաշվի առնել։ Այդ թվում ու առաջին հերթին, որ սա միջինացված ցուցանիշ է և բոլոր շերտերի մասին առանձին պատկերացում թույլ չի տալիս կազմել, բայց ընդհանուր ամռամբ միջին ցուցանիշի անկումը վկայում է ավելի շատ բացասական տեղաշարժերի մասին։
Իսկ որո՞նք են պատճառները. առաջին հերթին, տնտեսության աճի կառուցվածքն, այսինքն՝ ինչի հաշվին է դա տեղի ունենում։ Իսկ աճը ներառական չէ, չի վերաբերում հանրության լայն շերտերին, որի դրսևորումներից մեկն էլ ներկայացված պատկերն է։ Մյուս պատճառն անմիջականորեն բյուջեն և բյուջեի վրա ծառացած ծախսերն են: Իսկ այդ համատեքստում չենք կարող շրջանցել պարտքային բեռն ու դրա սպասարկման տարեցտարի ավելացող գումարները։ Բնական է, որ դա պետք է տեղի ունենա այլ ծախսեր չավելացնելու հաշվին, այդ թվում՝ սոցիալական նշանակության։ Արդյունքում, թեև սոցիալական ծախսերն ավելացել են, բայց դրանք ուղղվել են խիստ անհրաժեշտ ուղղություններին, և համընդհանուր ազդեցություն չեն ունեցել։
Վերադառնալով 2026թ-ին՝ նշենք, նախատեսված է սոցիալական ծախսերի 9,6 տոկոսանոց աճ, տնտեսության 5,4 տոկոսանոց աճ։ Հաշվի առնելով վերոնշյալ նախադեպը, ո՞րն է երաշխիքը, որ այդ տպավորիչ աճերից կարելի է և պետք է սպասել սոցիալական համակարգային լուծումներ բնակչության լայն հատվածների համար, հատկապես, երբ գնաճի տեմպերը մտահոգիչ կերպ արագանում են։
Հիմա եթերում
