Գևորգ Չմշկյան․ Հայ թատերարվեստի կյանքում հեղաշրջում կատարած դերասանը

Alpha News-ը շարունակում է ներկայացնել «Ալֆա պերսոնա» շարքը:

Մարտի 7-ին լրանում է հայ դերասան, ռեժիսոր, դրամատուրգ և Թիֆլիսի հայ պրոֆեսիոնալ թատրոնի ստեղծողներից մեկի ծննդյան 187-ամյակը:

Գևորգ Չմշկյանը ծնվել է Թիֆլիսում, և չնայած ծնողները երազում էին նրա համար այլ ապագայի մասին, տաղանդավոր հայն իր կյանքը կապել է հենց թատրոնի հետ: Արդեն 1863 թվականին նա դարձել է Թիֆլիսի հայկական առաջին պրոֆեսիոնալ թատերախմբի ռեժիսորն ու դերասանը։

Չմշկյանը դարձել է կենտրոնական դերերի լավագույն կատարող հայ դրամատուրգ Գաբրիել Սունդուկյանի պիեսներում, Շեքսպիրի և Շիլլերի ողբերգություններում, Մոլիերի կատակերգություններում, իր իսկ բեմադրած ներկայացումներում: Չմշկյանը խաղացել է Օթելլոյի, Շայլոկի, Ժորժ Դանդենի հետ։

Նա նաև շատ էր սիրում ռուս դասականներին և բազմիցս անդրադարձել է նրանց ստեղծագործություններին։ Հենց Չմշկյանի հետ սկսվեց հայ թատրոնի մեծ բարեփոխումը։ Նա հասկանում էր, որ դրամատուրգիան որոշիչ դեր է խաղում բեմական արվեստի բարեփոխման գործում։

«Պետք էր մոռանալ անպետք պատմական հիշողությունները, դադարել բեմադրել տարբեր շուշանիկներ, զբաղվել հայերի ժամանակակից կյանքով՝ իր լավ ու վատ կողմերով», — ասում էր նա:

Չմշկյանի և իր խմբի պայքարը ռեալիստական խաղացանկի և, առաջին հերթին, ռուսական ռեալիստական դրամատուրգիայի նկատմամբ իսկապես զարմացնում է իր հետևողականությամբ և սկզբունքայնությամբ:

«Ռեժիսորը թատերախմբի համար նույնն է, ինչ հոգին մարմնի համար», — Գևորգ Չմշկյանի հենց այս խոսքն է արդիական առ այսօր:

Գևորգ Չմշկյանը կյանքից հեռացել է 1915 թվականի հունվարի 10-ին: