Մարուսյա Մարտիրոսյան․ դերասանուհի, որն իր ամբողջ կյանքը նվիրել է արվեստին

20-րդ դարի հայ թատրոնի պատմության մեջ կան անուններ, որոնք դարձել են բեմին նվիրվածության և արվեստին ծառայելու խորհրդանիշ։ Նրանց թվում է Մարուսյա Սահակի Մարտիրոսյանը (1924–2001 թթ.), դերասանուհի, որի կյանքն ու ստեղծագործությունը սերտորեն կապված էին ազգային թատրոնի զարգացման և հայկական մշակութային ժառանգության հետ։

Մարուսյա Մարտիրոսյանը ծնվել է 1924 թ. նոյեմբերի 29-ին Երևանում։ Մանկուց նրան ձգում էր բեմը, կենդանի խոսքը և դրամատիկական արվեստը։ Պատանեկության տարիներին նա ընտրել է դերասանուհու ուղին, որը դարձել է ոչ միայն նրա մասնագիտությունը, այլև ճակատագիրը։

Նրա ստեղծագործական ուղին ընդգրկել է Հայաստանի մի շարք թատրոններ։ 1944 թվականից նա խաղում էր Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնում, որտեղ բացահայտվել է նրա տաղանդը երիտասարդներին հոգեհարազատ դերերում։ Հետագայում Մարտիրոսյանը աշխատել է Կիրովականի Աբելյանի անվան թատրոնում, Էջմիածնի և Ալավերդու շրջանային թատրոններում։

Նրա կենսագրության մեջ հատուկ տեղ է զբաղեցնում Լենինականի Վ. Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոնը, որտեղ նա աշխատել է գրեթե երկու տասնամյակ։ Այստեղ դերասանուհին ստեղծել է կերպարների մի ամբողջ պատկերասրահ՝ ողբերգականից մինչև կատակերգական, դասականից մինչև ժամանակակից։ Նրա խաղը առանձնանում էր անկեղծությամբ, ներքին ուժով և նուրբ հոգեբանությամբ։

1970-ականներին նա կրկին վերադարձել է Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոն, որտեղ շարունակել է ուրախացնել հանդիսատեսին իր վարպետությամբ։ Թատրոնին երկարամյա ծառայության համար Մարուսյա Մարտիրոսյանը 1967 թ. արժանացել է Հայկական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստի կոչմանը։

Նա ոչ միայն դերասանուհի էր, այլև արվեստին ու իր ժողովրդին խորապես նվիրված մարդ։ Նրա եղբայրը՝ Մաքսիմ Մարտիրոսյանը դարձել է հայտնի բալետմայստեր, և միասին նրանք մեծ ներդրում են ունեցել հայկական մշակույթում։

Մարուսյա Մարտիրոսյանը կյանքից հեռացել է 2001 թ. մայիսի 22-ին։ Սակայն նրա անունը մնացել է թատրոնի պատմության մեջ՝ որպես հոգևոր ուժի խորհրդանիշ։ Նրա դերերը ոչ միայն թատերական տարեգրության էջեր են, այլև կենդանի վկայություններ, թե ինչպես կարող է արվեստը ձևավորել հոգիները և ամրացնել ազգային ինքնությունը։

Մարուսյա Մարտիրոսյանի կյանքը պատմություն է այն կնոջ մասին, որը նվիրել է իրեն թատրոնին և դարձրել այն իր տունը, իր առաքելությունը և իր ծառայությունը։ Նա թողել է ոչ միայն հիշողություններ պայծառ ներկայացումների մասին, այլև օրինակ, թե ինչպես կարող է արվեստի հանդեպ սերը դառնալ ոգեշնչման աղբյուր մի ամբողջ սերնդի համար։