Գեորգի Ֆարմանյանց՝ խորհրդային բալետի վաստակավոր վարպետը

04 Նոյեմբերի 2025, 22:00

Հայեր

Գեորգի Կարապետի Ֆարմանյանցը (նոյեմբերի 4, 1921 – հուլիսի 11, 1995) խորհրդային բալետի արտիստ է, մանկավարժ, ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստ, որի բեմական կարիերան դարձել է Մեծ թատրոնի պատմության վառ էջերից մեկը։ Նրա անունը կապված է վիրտուոզ տեխնիկայի, բեմական հզոր խառնվածքի և հազվագյուտ շնորհի հետ:

Նա ծնվել է Տվերի մարզի Բեժեցկ քաղաքում։ Քաղաքացիական պատերազմից անմիջապես հետո ընտանիքը տեղափոխվել է Մոսկվա։ Գեորգին և նրա քույրը՝ Եվգենյան, նույնպես ապագա բալետի պարուհի, ընդունվել են Մոսկվայի պարարվեստի ուսումնարան: Նրա ուսուցիչը Պավել Գուսևն էր՝ դասական դպրոցի առաջատար վարպետներից մեկը։ Արդեն 1940 թվականին Ֆարմանյանցը հանդես է եկել Մեծ թատրոնի բեմում, որտեղ աշխատել է ավելի քան 20 տարի։ Նրա պարն առանձնացել է հստակությամբ, սլացիկությամբ և բացառիկ բարձր թռիչքներով։

Նա հայտնի է «Կարապի լիճ», «Քնած գեղեցկուհի», «Բախչիսարայի շատրվան», «Փարիզի հուրը» բալետներում իր պարային պարտիաներով։ Հատուկ ճանաչման արժանացել է նաև «Տարաս Բուլբա» բալետում իր դերապարով, որը նա կատարում էր այնպիսի էներգիայով և ճշգրտությամբ, որ հանդիսատեսը հոտնկայս ծափահարում էր։

Ֆարմանյանցն այն եզակի արտիստներից էր, որ բալետային տեխնիկան համադրում էր ժողովրդական պարի տարրերի հետ՝ իր համարներին հաղորդելով ազգային կոլորիտ:

1962 թվականին բեմական կարիերան ավարտելուց հետո նա դարձել է Խորհրդային բանակի երգի և պարի անսամբլի բալետմայստեր-մանկավարժ, իսկ 1984 թվականից՝ Մոսկվայի ռազմական օկրուգի երգի և պարի անսամբլի բալետմայստեր։ Ֆարմանյանցի աշակերտները նրան հիշում էին որպես պահանջկոտ, բայց ոգեշնչող մանկավարժի, ով կարող էր բացահայտել յուրաքանչյուր պարողի անհատականությունը:

Գեորգի Ֆարմանյանցը արտիստի կերպար է, ում համար բեմը սոսկ աշխատանքի վայր չէր, այլ արվեստին ծառայելու տարածք: Նրա կյանքը նվիրվածության, տաղանդի և մշակութային առաքելության օրինակ է, և նրա անունը հավերժ կմնա ռուսական բալետի պատմության մեջ: