Իրականում ինչո՞ւ է ՀՀ իշխանություններին անհրաժեշտ «խաղաղության պայմանագիրն» Ադրբեջանի հետ

(Ալիևն այդպես էլ Փաշինյանին չտվեց «կադաստրի բաղձալի վկայականը»)

Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն, որում մասնավորապես ասվում է․

«Եթե մենք կազմեինք 2023 թվականի քաղաքականապես ամենավտանգավոր արտահայտությունների տասնյակը, ապա առաջին տեղերում հաստատ կհայտնվեր Նիկոլ Փաշինյանի գարնանային հայտարարությունն այն մասին, որ «մենք բոլորս ապրում ենք մի վայրում («վայր»ասելով Փաշինյանը նկատի ունի Հայաստանի Հանրապետությունը), որի համար չունենք կադաստրի վկայական»։
«Կադաստրային վկայական» ասելով Փաշինյանը նկատի ուներ Ադրբեջանի հետ «խաղաղության պայմանագիրը», ըստ որի՝ պաշտոնական Բաքուն պիտի ճանաչի Հայաստանը՝ 29 800 քառակուսի կիլոմետրի սահմաններում։ Մի կողմ թողնենք, որ նման վտանգավոր հայտարարությամբ Նիկոլ Փաշինյանը փաստացի մատնանշեց, որ «հայերի գոյության իրավունքը իրենց պետության շրջանակներում Հարավային Կովկասի տարածքում կախված է մի թղթի կտորից, որը պետք է ստորագրի Իլհամ Ալիևը», և եկեք կենտրոնանանք այս թեզի «գաղափարական» ասպեկտի վրա։
Արդեն խոսել են այն մասին, որ 2023-ը ոչնչացրեց իշխանությունների կողմից առաջ քաշվող մի շարք թեզեր (օրինակ՝ Թուրքիայի հետ սահմանը շարունակում է փակ մնալ՝ չնայած Արցախի ամոթալի հանձնմանը Ադրբեջանին), որոնցից ամենագլխավորը Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի ստորագրման իրականության մասին թեզն էր։

Ավելին, այս ճանապարհին Փաշինյանը ոչ միայն հանձնեց Արցախը, այլև նախապես հասցրեց ճանաչել Երևանի կողմից վերահսկվող «Ադրբեջանի տարածքների» այսպես կոչված անկլավները։ Սակայն խաղաղության պայմանագիր ինչպես չի եղել, այնպես էլ չկա․․․ Ալիևը Արցախը ստացավ Նիկոլ Փաշինյանից՝ դրա դիմաց չտալով ոչ միայն խաղաղության պայմանագիր, այլ նույնիսկ հստակ խոստում այս «կադաստրային թղթի մասին»։ Մինչդեռ 2023 թվականի ողջ ընթացքում իշխանությունները փորձում էին խաբել ՀՀ քաղաքացիներին՝ քարոզելով, որ Արցախի հանձնումը ճիշտ քայլ է, քանի որ դրանից հետո լինելու է խաղաղություն, տնտեսական բում, իսկ «Զանգեզուրի միջանցք» չի լինելու:

Իրականությունը, սակայն, այն է, որ Ադրբեջանը Հայաստանի կողմից վտանգ չի զգում, ուստի նրան պետք չէ խաղաղության պայմանագիր Երևանի հետ։ Բաքուն մտավախություն չունի, որ եթե երկրների միջև խաղաղության պայմանագիր չկնքվի, ապա «վաղը» հայկական զինված ուժերը կսկսեն գրոհել Ստեփանակերտը կամ Բարդան կամ Ադրբեջանի Սամուրի շրջանի «Ոսկե կամուրջը»։
Իրականում Նիկոլ Փաշինյանին անձամբ է պետք խաղաղության պայմանագիրը: Պայմանագիր, որ նույնիսկ ՀՀ իշխանությունների ներկայացուցիչները ընդունում են, որ չի լուծի Ադրբեջանի հետ ունեցած մեր խնդիրները: Ինքը՝ Փաշինյանն այդ «կադաստրային թուղթը» կօգտագործեր ներքաղաքական նպատակներով և կփորձեր հայ հասարակությանը համոզել, որ 2018-ին Ադրբեջանը Հայաստանի թշնամին էր, իսկ ահա նրա «իմաստուն քաղաքականության» արդյունքում վերածվեց Հայաստանի տնտեսական գործընկերոջ։ Բայց Բաքուն նման նվեր չի տա Փաշինյանին, թեև Փաշինյանն ինքը պատմական և աշխարհաքաղաքական նվեր է Թուրքիայի և Ադրբեջանի համար։ Բաքուն չի անի այս նվերը, և համակարգված կիրականացնի Հայաստանի մասով նախատեսած իր բոլոր ծրագրերը։

Հանձնելով Արցախը, Բրյուսելում բանակցություններում քննարկելով այն տարբերակը, որի շրջանակներում Ադրբեջանը փաստացի միջանցք կստանա Հայաստանի տարածքով, Նիկոլ Փաշինյանը վերածվեց «խաղաքարտեր չունեցող խաղացողի», որով վտանգի տակ դրեց Հայաստանի ողջ բնակչությանը, ինչից այսօր օգտվում է Ալիևը։ Եվ երբ Արարատ Միրզոյանը հայտարարում է, որ «հետընթաց է տեսնում խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ Ադրբեջանի առաջարկների մեջ», ապա խնդիրն այդ համատեքստում թող առաջին հերթին փնտրի առանց Արցախի մնացած Հայաստանի դիրքերի թուլացման մեջ։

Նախկինում կար Արցախը և մեր թիկունքն ապահովող ավելի քան 100 հազար հայ։ Հիմա այդ թիկունքը չկա: Պաշտոնական Բաքուն և Անկարան չեն էլ թաքցնում, որ Հայաստանից «անկլավներ», «փոխհատուցումներ», «Զանգեզուրի միջանցք» են ուզում… և՛ Սյունիք, և՛ Երևան են ուզում։

Եվ եթե այս ամենը մի փոքր էլ շարունակվի, ապա Հայաստանի քաղաքացիները, ինչպես արցախահայերը, կդառնան փախստական, իսկ Փաշինյանը, ստորագրելով սեպտեմբերի 28-ին Սամվել Շահրամանյանի կողմից ստորագրված նմանաբովանդակ մի փաստաթուղթ, կասի, որ «լուծարելով Հայաստանը, 3 միլիոն մարդ դարձնելով փախստական՝ նա նրանց հնարավորություն է տվել ապրել «աշխարհի ամենազարգացած ժողովրդավարական երկրներում», այն երկրներում, որոնք տասնամյակներ առաջ արդեն ստացել էին իրենց «կադաստրային վկայականը»»։
Մտածեք դրա մասին…»։