Լևոն Օրբելին և նյարդային համակարգի գաղտնիքները

Լևոն Աբգարի Օրբելին 20-րդ դարի ականավոր ֆիզիոլոգ է, ում անունը գրված է համաշխարհային գիտության պատմության մեջ։ Ծնվել է 1882 թ. հուլիսի 7-ին Ծաղկաձորում։ Նա Օրբելիների հայտնի տոհմի ներկայացուցիչ է, որն աշխարհին տվել է գիտնականներ, իրավաբաններ և մշակութային գործիչներ։ Սակայն հենց Լևոնը դրեց էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի հիմքերը և շարունակեց իր ուսուցչի՝ մեծ Իվան Պավլովի գործը։

Երիտասարդ տարիներից Օրբելին հետաքրքրություն էր ցուցաբերում բժշկության և գիտության նկատմամբ։ Ավարտելով Թիֆլիսի գիմնազիան՝ նա ընդունվել է Սանկտ Պետերբուրգի ռազմաբժշկական ակադեմիա, որտեղ առաջին անգամ լսել է Պավլովի դասախոսությունները։ Այս ծանոթությունը ճակատագրական էր. ուսանողական տարիներից սկսած Օրբելին աշխատել է իր ուսուցչի՝ Իվան Պավլովի հետ և դարձել նրա վստահելի գործընկերը։

Օրբելին մասնակցել է բարձրագույն նյարդային գործունեությանը նվիրված հետազոտություններին և զգալի ներդրում ունեցել ռեֆլեքսների մասին ուսմունքի զարգացման գործում։

Պավլովի մահից հետո Օրբելին գլխավորել է Էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի ինստիտուտը, որտեղ շարունակել է զարգացնել իր ուսուցչի գաղափարները։ Նա ուսումնասիրել է օրգանիզմի հարմարվողական մեխանիզմները, սիմպաթիկ նյարդային համակարգի դերը, ինչպես նաև արտաքին միջավայրի ազդեցությունը ֆիզիոլոգիական գործընթացների վրա։ Նրա աշխատությունները գործնական կիրառություն են գտել ռազմական բժշկության, ավիացիայի և տիեզերագնացության մեջ։

Նա ոչ միայն գիտնական էր, այլև գիտության կազմակերպիչ։ Նա զբաղեցրել է ԽՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի փոխնախագահի պաշտոնը, եղել է ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս և Ստալինյան մրցանակի դափնեկիր։ Նրա գիտական ժառանգությունը ներառում է ավելի քան 130 աշխատություն, իսկ նրա աշակերտները շարունակել են զարգացնել նրա գաղափարները։

Լևոն Օրբելին մահացել է 1958 թ.: Նրա ներդրումը գիտության մեջ արդիական է մինչ օրս։