Իրեն Զազյանց. դերասանուհի, ով փոխել է իրանական թատրոնի դեմքը

Իրանահայ դերասանուհի Իրեն Զազյանցը ծնվել է 1927 թ․ օգոստոսի 20-ին Թեհրանում՝ հայ ընտանիքում։ Վաղ տարիքից հետաքրքրություն է ցուցաբերել թատրոնի ու արվեստի նկատմամբ։ Նրա դերասանական ուղին սկսվել է համառությամբ։ Այդ տարիներին Իրանում թատրոնը բաց չէր կանանց, հատկապես ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների համար։

Նրա կյանքի ամենատպավորիչ դրվագներից մեկն այն էր, որ ներկայացման ժամանակ նա առաջին անգամ բեմ է բարձրացել առանց ավանդական գլխաշորի։ Դա քննարկումների փոթորիկ է առաջացրել, բայց դարձել է կարևոր քայլ՝ իրանական թատրոնում կանանց ներկայության համար։ Նրա համարձակությունը ոգեշնչել է բազմաթիվ երիտասարդ դերասանուհիների, իսկ Իրենը դարձել է դերասանի ազատության խորհրդանիշ։

1950-ականներին նա նկարահանվել է մի ֆիլմում, որտեղ նրա խաղընկերը իրանցի հայտնի դերասան էր, իսկ այն տեսարանը, որտեղ նա կարդում էր մենախոսություն սիրո և մենակության մասին, դարձել է կուլտային։ Հանդիսատեսը հիշում էր, որ դահլիճում լռություն էր տիրում․ այդչափ ուժեղ էր նրա հուզական ազդեցությունը։

Կինոյից հեռանալուց հետո Իրենը սկսել է դերասանական վարպետություն դասավանդել։ Նրա ուսանողները հիշում են, որ նա ոչ միայն տեխնիկա էր սովորեցնում, այլև փոխանցում էր ներքին կարգապահություն և հարգանք մասնագիտության նկատմամբ։ Նա ասում էր՝ «Դերասանը նա չէ, ով խաղում է, այլ նա, ով ապրում է բեմում»։

Իրեն Զազյանցը կյանքից հեռացել է 2012 թ․։ Նրա անունը մնում է հիշողության մեջ՝ որպես տաղանդի, արժանապատվության օրինակ։ Նրա կենսագրությունը ոչ թե քաղաքական փոփոխությունների ժամանակագրություն է, այլ մի կնոջ պատմություն, ով թողեց իր հետքը արվեստում՝ չնայած ժամանակի բոլոր սահմանափակումներին։