Հովհաննես Իսակով. ծովակալ, ով գիտեր՝ ինչպես հաղթել

ԽՍՀՄ ռազմածովային նավատորմի ադմիրալ,Խորհրդային Միության հերոս Հովհաննես Ստեփանի Իսակովի (Հովհաննես Տեր-Իսահակյան) կյանքն ու գործունեությունը դարձել են նվիրվածության օրինակ ծովային գործին և ռազմական ռազմավարությանը։ Իսակովի ներդրումը ԽՍՀՄ ռազմական նավատորմի զարգացման գործում, մասնակցությունը առանցքային ռազմական գործողություններին և գիտական գործունեությունը դարձրել են նրան 20-րդ դարի կարևորագույն գործիչներից մեկը։

Իսակովը ծնվել է 1894 թվականի օգոստոսի 22-ին Ելիզավետպոլի նահանգի (Հյուսիսային Արցախ) Հաջիշեն գյուղում: Մանկուց հետաքրքրություն է ցուցաբերել ծովային գործի նկատմամբ, ինչը նրան ստիպել է 1914 թվականին հաճախել գարդեմարինյան առաձին դասընթացների:

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Իսակովը ծառայել է Բալթյան նավատորմում, մասնակցել Սառցե արշավին և Մոոնզունդի ճակատամարտին:

1937 թվականին Իսակովը նշանակվել է Բալթյան նավատորմի հրամանատար, այնուհետև ստանձնել գլխավոր ծովային շտաբի պետի պաշտոնը: Նա կարևոր դեր է խաղացել խորհրդա-ֆիննական պատերազմի և Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ ծովային գործողությունների ռազմավարությունների մշակման գործում։

Պատերազմի ընթացքում մասնակցել է Լենինգրադի պաշտպանության պլանավորմանն ու Սև և Բալթիկ ծովերում ծովային գործողությունների կազմակերպմանը։ 1942 թվականին, ծանր վիրավորվելուց հետո, Իսակովը կորցրել է ոտքը, սակայն դա չի կանգնեցրել նրան: Նա շարունակել է աշխատել շտաբում՝ մշակելով մարտավարական սխեմաներ և վերապատրաստելով ռազմական նավաստիների նոր սերունդների:
Բացի զինվորական ծառայությունից, Իսակովը եղել է ԽՍՀՄ Գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ և ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ: Նա ակտիվորեն զբաղվում էր գիտական աշխատանքներով, գրքեր էր գրում ռազմածովային ռազմավարության և նավատորմի պատմության վերաբերյալ: Նրա աշխատությունները կարևոր ներդրում են ունեցել ծովային գիտության զարգացման գործում և շարունակում են օգտագործվել ռազմական ակադեմիաներում:

Իր վաստակի համար Իսակովն արժանացել է բազմաթիվ պարգևների, այդ թվում՝ Խորհրդային Միության Հերոսի կոչման (1965), Լենինի շքանշանի, Կարմիր դրոշի շքանշանի և այլն։ 1955 թվականին նրան շնորհվել է Խորհրդային Միության նավատորմի ծովակալի կոչում, ինչը դարձել է նրա ռազմական կարիերայի գագաթնակետը:

Ծովակալ Հովհաննես Իսակովը մահացել է 1967 թվականի հոկտեմբերի 11-ին Մոսկվայում։ Նա թաղվել է Նովոդևիչյան գերեզմանատանը, որտեղ հանգչում են գիտության, մշակույթի և ռազմական գործի բազմաթիվ ականավոր գործիչներ։

Հովհաննես Իսակովը ոչ միայն ծովակալ է, այլև ռազմավար, գիտնական և մանկավարժ։ Նրա ներդրումը նավատորմի զարգացման գործում, գիտական աշխատությունները նրան լեգենդ են դարձրել: Նրա անունը հավերժ կմնա պատմության մեջ՝ որպես նվիրվածության խորհրդանիշ Հայրենիքին և ծովային գործին: