Ինչո՞ւ ԿԲ-ն նվազեցրեց վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը
19 Դեկտեմբերի 2025, 18:00
Օրեր առաջ ՀՀ կենտրոնական բանկը վերանայեց վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը՝ նվազեցնեով այն 0,25 տոկոսային կետով։ Այս պահին հիմնական տոկոսադրույքը սահմանված է 6,5 տոկոս։
Հաշվի առնելով այն, որ այս տարվա փետրվարից ի վեր սա առաջին վերանայումն էր՝ նվազեցման տեսքով, փորձենք հասկանալ՝ ինչի մասին կարող է վկայել ԿԲ գործողությունը։
Կենտրոնական բանկը նման գործողությունը բացատրում է երկու հնարավոր սցենարների հավասարակշռմամբ. ավելցուկային պահանջարկի և պահանջարկի թուլացման։ Ավելի հանրամատչելի եթե փորձենք ներկայացնել, ապա ներկայումս սպառողական գների ինդեքսը՝ գնաճի միջինացված ցուցանիշը գտնվում է սահմանված թիրախի շրջանակներում, ինչն առաջացրել է սպասում, որ ԿԲ-ն կմեղմի դրամավարկային քաղաքականությունը, այսինքն՝ կնվազեցնի տոկոսադրույքը։ԿԲ-ն այդ քայլն իրականացրեց, սակայն խիստ զգուշորեն՝ ընդամենը 0,25 տոկոսային կետով, ինչը ենթադրում է, որ գնաճային ռիսկեր դեռ կան։ Ի դեպ, նման գնահատական է հնչեցրել նաև ԵԱԶԲ-ն։
Որպեսզի ամեն ինչ ավելի պարզ ու հստակ լինի, հիշեցնենք, որ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքով ԿԲ-ն կառավարում է գնաճը։ Դրա բարձրացումը ենթադրում է փողի թանկացում, ինչը որոշակիորեն ճնշում է պահանջարկը։ Պահանջարկի նվազումն, իր հերթին, հանգեցնում է գների թուլացման։ Սրանից հետևում է, որ հակառակ գործընթացը՝ տոկոսադրույքի նվազումը, տնտեսության համար կունենա հակառակ էֆեկտ։ Բայց առաջանում է հարցադրում՝ արդյոք գնաճը մեր երկրում հաղթահարված է։ Սպառողական գների միջինացված ինդեքսին չի վերաբերում խոսքը, այլ՝ առաջին անհրաժեշտության առանձին ապրանք-ծառայություններին։ Իհարկե հաղթահարված չէ, և մենք ունենք լուրջ թանկացումներ։ Ուստի հենց սրանով է պայմանավորված, որ ԿԲ-ն նման զգուշավոր իջեցման է դիմում։ Իսկ մի՞թե այս անգամ ևս ավելի ճիշտ չէր լինի տոկոսադրույքը թողնել նույն մակարդակում։
Այստեղ տեղին է հիշել, որ բարձր վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բացասական ազդեցություն է ունենում տնտեսության աճի վրա։ Հետևաբար, գուցե ԿԲ-ն այդ քայլին դիմում է՝ այդպիսով փորձելով առաջիկայում նպաստել տնտեսական աճի ապահովմանը։Եթե այո, ապա ինչու՞մն է ԿԲ-ի անհանգստությունը, չէ՞որ մենք այսպես թե այնպես ունենք բարձր տնտեսական ակտիվություն։
Խնդիրը կայանում է նրանում, որ այդ բարձր աճը խարսխված է խիստ ժամանավոր գործոնների վրա։ Այսօր տնտեսական աճի շարժիչները շինարարությունն ու ծառայություններն են, որոնք ունեն ժամանակավոր բնույթ։ Ի դեպ, ԿԲ-ն տնտեսական աճի վերաբերյալ իր գնահատականներում ընդգծում է ոչ կառուցվածքային գործոնների հանգամանքը տնտեսական աճի ձևավորման համատեքստում։
Հետևաբար, չի բացառվում, որ ԿԲ-ն այս քայլով փորձում է ապագայում նպաստել խարխուլ տնտեսական աճի պահպանմանը։
Հիմա եթերում
