Հայաստանը ստիպված կլինի վերանայել իր արտաքին քաղաքականությունը և պայմանավորվել Ռուսաստանի հետ. Արման Բոշյան

03 Փետրվարի 2025, 22:45

Քաղաքականություն

Քաղաքագետ Արման Բոշյանը Alpha News-ի հետ զրույցում անդրադարձել է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (USAID) գործունեությունը դադարեցնելու մասին լուրերին։

«ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունը փոխվում է։ Արտաքին և ներքին քաղաքականության կտրուկ փոփոխությունը, որին մենք ականատես ենք այսօր, տեղի է ունեցել վերնախավերի պառակտման արդյունքում։ Խնդրի հիմնական պատճառն այն է, որ Խորհրդային Միության փլուզումից հետո ԱՄՆ-ն իր տարբեր արտաքին քաղաքական գործիքներով ուժեղացրեց վերահսկողությունը այլ երկրների նկատմամբ: Եվ այս վերահսկողությունը բարձրաձայնվում էր որպես հումանիտար վերահսկողություն, թեև իրականում այն միայն երկրորդական առնչություն ունի հումանիտար խնդիրների հետ, եթե ընդհանրապես ունի:

ԱՄՆ ՄԶԳ-ն և նմանատիպ հիմնադրամներն օգտագործվել են ԱՄՆ արտաքին ազդեցությանն աջակցելու, ամբողջ աշխարհում հավատարիմ ռեժիմներին աջակցելու համար: Դա վերաբերում էր և քաղաքական ռեժիմներին, և ազդեցության գործակալների ստեղծմանը և պարզապես, օրինակ, գործակալների հավաքագրմանը: Ի վերջո, այս գործակալությունը համագործակցում էր ԿՀՎ-ի հետ, եթե ընդհանրապես այն չէր ենթարկվում ԿՀՎ-ին։

Բայց արդյունքն այն է, որ նրանք շատ արագ ամբողջ աշխարհում փոխեցին իրենց դուր չեկած ռեժիմները, իրենց դուր չեկած թեկնածուներին։ Ի՞նչ է նշանակում անցանկալի թեկնածու։ Սա մի թեկնածու է, որը չի համապատասխանում ԱՄՆ արտաքին քաղաքականության օրակարգին»,- ասել է Բոշյանը։
Քաղաքագետի խոսքով՝ ԱՄՆ-ի արտաքին ազդեցությունը համակրանք չի առաջացնում ամբողջ աշխարհում:

«ԱՄՆ-ը, չնայած արտաքին քաղաքականության մեջ իր բոլոր ձախողումներին, որոնք տեղի են ունեցել վերջին տասնամյակների ընթացքում՝ Իրաքից մինչև Աֆղանստան, շարունակում է մնալ առաջատար տեխնոլոգիական ուժ։ Պետք է հասկանալ, որ ժամանակակից տեխնոլոգիաները կենտրոնացած են ԱՄՆ-ում։ Եվ այդ ամենը նրանք կորցնելու վտանգի տակ են, քանի որ ԱՄՆ-ի արտաքին ազդեցությունը համակրանք չի առաջացնում ամբողջ աշխարհում։ Նրանց ԼԳԲՏ օրակարգը և նմանատիպ շիզոֆրենիան, որը պարտադրում էին բոլոր պետություններին, բխում էր նրանից, որ այնտեղ իսկապես իշխում էին մարազմատիկները։

Այսինքն՝ համակարգը սկսել է փտել։Եվ այստեղ էլիտաներում պառակտում է առաջացել, որը ներկայացնում են, մասնավորապես, Թրամփը, Իլոն Մասկը և այլ տեխնոլոգիական առաջնորդներ։ ԱՄՆ-ը կարծում է, որ ունի բավարար ռեսուրսներ, այդ թվում՝ բնական ռեսուրսներ, որպեսզի զարգանա ինքնուրույն՝ շարունակելով համաշխարհային ազդեցություն ունենալ տեխնոլոգիաների հաշվին, քանի որ 21-րդ դարը տեխնոլոգիաների դար է»,- նշել է Բոշյանը։

Ըստ փորձագետի՝ Հայաստանը մնալու է Ռուսաստանի ազդեցության գոտում, քանի որ ԱՄՆ-ը դադարեցնում է իր ագրեսիվ արտաքին քաղաքականությունը։

«Փակվելու է ոչ միայն ԱՄՆ ՄԶԳ ծրագիրը, այլ նաև դրամաշնորհային այլ ծրագրեր, որոնք վերաբերում են նաև մի շարք գիտական ծրագրերի ֆինանսավորմանը։ Չպետք է մոռանալ, որ այս ամենը նպաստեց Հայաստանից ուղեղների արտահոսքին։ Հետևաբար, ինչ-որ պահի Հայաստանը կզգա ուղղակի ֆինանսական վնաս, եթե կարելի է այդպես անվանել, բայց երկարաժամկետ հեռանկարում մենք ականատես կլինենք Հայաստանի էներգետիկ նախագծերի վերականգնմանը։

Հայաստանը ստիպված կլինի վերանայել իր արտաքին քաղաքականությունը և պայմանավորվել Ռուսաստանի հետ, հատկապես էներգետիկայի ոլորտում, քանի որ ոչ ոք մեզ այլընտրանք չի կարող առաջարկել։ Հայաստանը ստիպված է լինելու վերանայել իր արտաքին քաղաքականությունը, եթե, իհարկե, մեր իշխանությունը գոնե ինչ-որ կերպ շահագրգռված լինի երկրի գոյատևմամբ։ Իսկ Միացյալ Նահանգները մի քանի աստիճանով կթուլացնի իր ազդեցությունը Հայաստանում։

Այսինքն՝ նրանք չեն դադարի ինչ-որ կերպ ազդել Հայաստանի քաղաքականության վրա, այլ այդ ազդեցությունը կփոխվի, և դա ուղղակիորեն կապված է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև Եվրոպայում ազդեցության ոլորտների բաժանման վերաբերյալ պայմանավորվածությունների հետ, որոնք կլինեն Եվրոպայում, հետխորհրդային տարածքի, ինչպես նաև Չինաստանի հետ պայմանագրի շուրջ։

Ես կհամարձակվեմ ենթադրել, որ Հայաստանը կմնա Ռուսաստանի ազդեցության տիրույթում, քանի որ ԱՄՆ-ը դադարեցնում է ագրեսիվ արտաքին քաղաքականությունը։ Հայաստանը դեմ առ դեմ կհայտնվի իրականության հետ։ Մենք վիճել ենք մեր բոլոր դաշնակիցների հետ, հատկապես շատ են փչացել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները, և գոյատևելու համար ստիպված ենք կրկին պայմանավորվել Ռուսաստանի հետ։ԱՄՆ-ը չի վերահսկի Հայաստանին այնպես, ինչպես նախկինում էր։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև նրանք պատրաստվում են անուղղակի ազդեցություն պահպանել աշխարհում»,- եզրափակել է Բոշյանը։