Թատրոնին նվիրած կյանք. Գուրգեն Ջանիբեկյան

Գուրգեն Ջանիբեկյանի անունն ընդմիշտ գրված է հայ թատրոնի և կինոյի պատմության մեջ: Նրա ստեղծագործական ուղին ընդգրկում է տասնամյակներ, իսկ ներդրումը Հայաստանի բեմարվեստի զարգացման գործում մնում է անգնահատելի:

Գուրգեն Ջանիբեկյանը ծնվել է 1897 թվականի մայիսի 18-ին Երևանում՝ պետական ծառայողի ընտանիքում։ Մանկուց հետաքրքրություն է ցուցաբերում արվեստի նկատմամբ, բայց նրա ճանապարհը դեպի թատրոն այնքան էլ ակնհայտ չէր։

Ջանիբեկյանի կյանքի հետաքրքիր դրվագներից մեկը կապված է թատրոնում նրա առաջին լուրջ դերի հետ: 1916 թվականին մասնակցել է Վրթանես Փափազյանի «Ժայռ» ներկայացմանը, որտեղ մարմնավորել է Գրիգոր աղային։ Հատկանշական է, որ մինչ այդ Ջանիբեկյանն առանձնապես հետաքրքրություն չէր ցուցաբերում թատրոնի նկատմամբ. նա երազում էր դառնալ հանքարդյունաբերական ինժեներ: Սակայն ընկերները համոզեցին նրան փորձել իրեն բեմում, և այդ փորձը դարձավ ճակատագրական։

1924 թվականից Ջանիբեկյանը Հայաստանի Առաջին պետական թատրոնի (այժմ՝ Սունդուկյանի անվան թատրոն) դերասան էր, որտեղ աշխատել է մինչև կյանքի վերջ։ Դերասանական տաղանդը նրան հնարավորություն է տվել բեմում մարմնավորել հարյուրավոր կերպարներ, իսկ ռեժիսորական աշխատանքը զգալի ներդրում ունեցավ հայ թատրոնի զարգացման գործում։ 1965-1967 թվականներին ղեկավարել է թատրոնը՝ շարունակելով ձևավորել նրա գեղարվեստական ուղղությունը։

Բացի թատրոնից, Ջանիբեկյանն ակտիվորեն նկարահանվել է կինոյում։ Նրա հայտնի գործերից են «Զանգեզուր», «Սևանի ձկնորսները», «Այբոլիտ-66» ֆիլմերը: Նրա էկրանային կերպարներն առանձնանում էին խորությամբ և արտահայտչականությամբ, իսկ կերպարանափոխման վարպետությունը նրան դարձրել էր խորհրդային կինեմատոգրաֆի ամենաճանաչելի դերասաններից մեկը։

Նա նաև դերասանական վարպետություն է դասավանդել Երևանի թատերական ինստիտուտում և եղել է Հայկական թատերական ընկերության առաջին նախագահը։

Իր ակնառու գործունեության համար Ջանիբեկյանն արժանացել է բազմաթիվ պարգևների, այդ թվում՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստի կոչման (1967) և Ստալինյան մրցանակի (1952): Նրա որդին՝ Կարեն Ջանիբեկյանը շարունակել է դերասանական տոհմը, իսկ թոռները՝ Միքայել Ջանիբեկյանը, Սոս Ջանիբեկյանը նույնպես հայտնի դերասաններ են։

Գուրգեն Ջանիբեկյանը կյանքից հեռացել է 1978 թվականի սեպտեմբերի 27-ին՝ թողնելով ստեղծագործական հարուստ ժառանգություն: